L. de Blois & R.J. van der Spek - Een kennismaking met de oude wereld

Deel I  •  Het oude Nabije Oosten

Egypte (de Nijldelta) en Boven-Egypte (het gebied ten zuiden daarvan tot aan de eerste cataract (stroomversnelling)). De koning werd ‘koning der beide landen’ genoemd en droeg een dubbele kroon. Sommige administratieve taken werden echter apart uitgevoerd.

Figuur 2.1 De kronen van Egypte.

1 De witte kroon van Boven-Egypte

2 De rode kroon van Beneden-Egypte

3 De dubbele kroon

Het Oude Rijk is wereldberoemd geworden door de zeer grote graven die de ko ningen lieten bouwen: de piramiden. Zij laten zien dat in deze tijd de macht van de koning groot was en dat hij een sterke greep had op mensen en materiaal. De piramiden lagen in de buurt van de hoofdstad, Memphis. Groepen arbeiders werden opgeroepen voor de bouw en losten elkaar het hele jaar door af. De be reidheid deze enorme krachtsinspanning te verrichten, is mede te begrijpen als men bedenkt dat het koningschap als goddelijke instelling werd beschouwd. Aan de bouw van de piramiden hebben tienduizenden mensen gewerkt, wat het or ganisatorische vermogen van de vroege Egyptische staat aantoont. Vooral de van natuursteen opgetrokken piramiden van de vierde dynastie (ca. 2500) zijn enorm. De jongere piramiden zijn kleiner en van baksteen gemaakt. In deze latere pira miden en de privégraven eromheen is een grote hoeveelheid religieuze en auto biografische hiërogliefenteksten bewaard gebleven. Archieven van papyrusdo cumenten in de koninklijke graftempels geven ons een eerste beeld van de zeer complexe tempeleconomie. Het Oude Rijk duurde vijf eeuwen, en kwam ten val doordat de gouwvorsten (provinciehoofden) te machtig werden. De grond die zij als ‘salaris’ kregen, ging over van vader op zoon. Dat gold ook voor hun ambt, waardoor de koning de greep op zijn ambtenaren verloor. De gouwvorsten werden regionale koningen. Bovendien nam in deze periode de hoogte van de overstromingen van de Nijl geleidelijk af. Dit gaat samen met berichten over hongersnoden. Vermoedelijk was dit voor de Egyptenaren aanleiding om tot kunstmatige irrigatie over te gaan

26