L. de Blois & R.J. van der Spek - Een kennismaking met de oude wereld

10  •  De klassieke periode

lieten de Atheners in de vierde eeuw een vloot uitvaren zonder voldoende geld mee te geven, zodat de expeditie wel moest ontaarden in een rooftocht.

10.7 Athene als centrum van de Griekse cultuur in de klassieke tijd

De periode van 480 tot 338 gold onder latere generaties Grieken en in het Europa van de nieuwe tijd als de klassieke era, de hoogtijdagen van de Griekse cultuur. In die anderhalve eeuw was Athene het onbetwiste culturele centrum en de leer- school van Griekenland. In Athene kwamen de beste talenten uit de Griekse we- reld – met name uit het door de Perzen bedreigde Ionië, dat in de archaïsche tijd een brandpunt van de Griekse beschaving geweest was. In Athene was eenieder vrij om te zeggen, te schrijven en te maken wat hij wilde, zolang bepaalde reli- gieuze taboes maar gerespecteerd werden. Niemand kon straffeloos het bestaan van de goden loochenen of een staatsgod van Athene beledigen. In Athene was ook relatief veel geld. Zowel de Atheense staat als particulieren gaven opdrachten aan kunstenaars en gaven veel geld uit aan de aankleding van grote religieuze feesten (liturgieën). In Athene was bovendien veel uitwisseling tussen kundige, creatieve Grieken uit alle windstreken, voor een breed publiek forum dat kritisch werd doordat het zoveel zag en hoorde. Opvallend veel Atheners konden ook enigszins lezen. Deze vruchtbare combinatie van factoren (talent, geld, vrijheid en een belang- stellend, kritisch publiek) bracht een rijke oogst voort in de bouwkunst, de beel- dende kunsten, de literatuur en de wijsbegeerte. Athene werd – voor een deel met geld uit de kas van de Delisch-Attische Zeebond – in Pericles’ tijd prachtig versierd met tempels, beelden en zuilengangen en er ontstonden belangrijke li- teraire genres.

Figuur 10.9 Dit reliëf, afkomstig van een grafmonument, geeft een goed idee van het hoge niveau van de beeldhouwkunst in het klassieke Athene.

141