Mechtild Höing • Janine Janssen • Anne Boer • Malou Liebregts - Bespreekbaar maken van seksualiteit en intimiteit

1 ƒ De seksuele levensloop

Veel mensen krijgen in deze levensfase te maken met zwangerschap en de zorg voor kleine kinderen. Zwangerschap en de zorg voor jonge kinderen gaan gepaard met belangrijke biologische, psychologische en sociale veranderingen (Gianotten, 2007). Gemiddeld neemt de behoefte aan seks tijdens de zwangerschap bij vrouwen iets af in het eerste trimester en sterk af tijdens het derde trimester. De behoefte aan seks vari eert wel sterk tussen zwangere vrouwen, vooral tijdens het tweede trimester. Sommi ge vrouwen hebben door zwangerschapskwalen en hun veranderde lichaam minder zin. Anderen hebben juist meer zin, omdat ze zichzelf mooier vinden of merken dat ze door de verhoogde doorbloeding van de geslachtsdelen gemakkelijker opgewonden worden. Vlak na de bevalling vindt vaak een zware periode plaats, waarin ouders moeten wennen aan de enorme verandering in hun leven en moe zijn door het tekort aan slaap, de voedingen en de veelheid aan zorg die de baby vraagt. In de relatie moet een nieuwe balans gevonden worden tussen de rol van ouder en de rol van partner. Dit kan tot gevolg hebben dat de tevredenheid over het seksleven tijdelijk lager is (Gianotten, 2007). De sociale context bestaat voor de meeste mensen in deze levensfase uit een partner en kinderen, variërend van kinderen in de basisschoolleeftijd tot volwassen kinderen. 15 procent van de 40- tot 55-jarigen woont alleen. In deze levensfase vinden ook de meeste (echt)scheidingen plaats. 40 procent van alle huwelijken eindigt in een echt scheiding. Mannen zijn gemiddeld 47 jaar oud bij een echtscheiding, vrouwen gemid deld 44 jaar oud (CBS Statline, 2015a). Mensen komen dan na een lange vaste relatie weer op de ‘relatiemarkt’, zijn een periode vrijgezel en/of gaan weer een nieuwe relatie aan. Daarbij moet ook weer over condoomgebruik nagedacht en onderhandeld wor den. In deze levensfase worden lichamelijke verouderingsverschijnselen (zoals rim pels of grijze haren) steeds meer zichtbaar. Vooral vrouwen hebben hier soms moeite mee en kiezen dan soms voor minder of meer ingrijpende methoden om veroudering uit te stellen. Aan de andere kant hebben vrouwen van deze leeftijd minder het gevoel dat ze aan het schoonheidsideaal moeten voldoen dan jongere vrouwen en hangt hun zelfvertrouwen minder af van hun uiterlijk (Cash & Pruzinsky, 2002). Bij zowel mannen als vrouwen neemt de productie van geslachtshormonen in deze levensfase af. Bij mannen daalt de testosteronspiegel vanaf het veertigste jaar jaarlijks met ongeveer 1,5 procent, maar de afname wordt bij de meeste mannen pas boven de zestig jaar klinisch relevant (Van Lankveld, Ter Kuile & Leusink, 2010). Vrouwen komen in deze levensfase meestal in de overgang. Door de lagere concentra ties oestrogenen kan het seksueel verlangen dan minder worden en kunnen vrouwen last krijgen van pijn bij het vrijen of problemen met vochtig worden. Omgevings factoren (het al dan niet hebben van een partner en de gevoelens tegenover deze part ner) spelen een belangrijkere rol bij opwindingsproblemen dan veranderingen in de oestrogeenspiegel (Basson, 2007). Vrouwen voor en na de overgang verschillen niet 1.3.7 Midlife (40 tot en met 54 jaar)

34