Herman Blom en Siep van der Werf - Migranten in de Nederlandse samenleving

1.2  Allochtonen, migranten, of een andere naam?

verblijfsstatus? Hoe is de situatie in het land van herkomst? Vaak is een terug keer niet mogelijk, niet aantrekkelijk of biedt het leven in Nederland ondanks alles betere perspectieven dan het land van herkomst. Het aantal in Nederland aanwezige ‘illegalen’ neemt daardoor toe. Ook die ‘illegalen’ zijn als migranten te beschouwen. Immers, zij zijn vaak niet in staat of van zins om terug te keren. Gedwongen uitzetting van deze mensen blijkt in de regel bijkans onmogelijk (zie paragraaf 5.7). Vluchtelingen worden migranten, al dan niet met een for mele verblijfsstatus, als ze hun plekje hebben gevonden in de ontvangende sa menleving. Zonder verblijfsstatus zijn ze ernstig gehinderd in de mogelijkheid om te integreren, maar toch verkiezen velen dat boven een terugkeer naar het land van herkomst. Het is als met de voormalige gastarbeiders: ook vluchtelin gen keren slechts in enkele gevallen terug naar hun land van herkomst als daar de verhoudingen weer genormaliseerd zijn. De begrippen ‘vluchteling’ en ‘asielzoeker’ zijn vaak synoniem. De asielzoeker is iemand met een juridische status die voor de duur van de asielprocedure in afwachting is van de verblijfsstatus. Zodra de vluchteling op grond van het Vluchtelingenverdrag als asielzoeker wordt erkend, mag hij niet worden te ruggestuurd en krijgt hij een verblijfsstatus. De vluchteling is dan migrant ge worden, en hoeft niet meer bang te zijn teruggestuurd te worden. Naast ‘asiel migranten’ worden overigens ‘arbeidsmigranten’ onderscheiden, met name in publicaties van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) en andere onder zoeksinstellingen. Niet alle asielzoekers worden geaccepteerd door de Immigratie- en Natura lisatiedienst (IND). Zij die uit zogenoemde ‘veilige landen’ komen (bijvoor beeld Albanië, Kosovo, Marokko en Armenië) mogen wel een beroep op asiel doen, maar worden na de eerste asielaanvraag door de IND als vreemdeling beschouwd. Het begrip ‘vreemdeling’ heeft dus ook een juridische betekenis. De vreemdeling heeft geen recht op opvang meer en moet direct uit Nederland vertrekken. Omdat de asielzoeker, ook als hij vreemdeling is, tegen afwijzing van zijn verblijfsstatus in beroep kan gaan – ook in hoger beroep –, blijven de mees te vreemdelingen gewoon in Nederland, ook als ze alle beroepsmogelijkheden hebben uitgeput. Ze hebben dan hooguit nog recht op bed, bad en brood (zie paragraaf 5.7). De termen ‘rijksgenoten’ en ‘gastarbeider’ zijn achterhaald. Ooit was er het Ko ninkrijk der Nederlanden, dat naast Nederland het huidige Indonesië, Surina me en de Nederlandse Antillen omvatte. Met de onafhankelijkheid van Indone sië in 1949 en van Suriname in 1975 is het koninkrijk teruggebracht tot alleen Nederland en de Antilliaanse eilanden. Met de term rijksgenoten werden de mensen van het niet-Europese deel van het koninkrijk aangeduid en dat zijn er

17