Herman Blom en Siep van der Werf - Migranten in de Nederlandse samenleving

1  Migratie, komst en herkomst

nu veel minder. Nu hebben we het over Curaçaoënaars en Arubanen. Het be grip gastarbeide r gaat ervan uit dat de migranten weer zullen vertrekken. In het begrip etnische minderheden duidt ‘etnisch’ op het afkomstig zijn uit een bepaald volk of een bepaalde bevolkingsgroep. De bevolking van Nederland is in de loop der jaren zo veranderd dat de bedoelde minderheden in een stad soms de grootste bevolkingsgroep geworden zijn. Het woord ‘minderheden’ be nadrukt volgens sommigen bovendien het ‘minder’ zijn. De Surinaamse dichter Paul Middellijn zei het jaren geleden zo: ‘Minderheden, minder heden, minder toekomst …?’ Door de overheid werd veelal de term ‘minderheid’ gebruikt – zoals in het ‘minderhedenbeleid’, waarbij het ging om etnische minderheden. Maar niet alle groepen die tot 2010 onder het minderhedenbeleid vielen, waren migranten (zoals Roma en Sinti en woonwagenbewoners), en niet alle migranten vielen onder het minderhedenbeleid. Het begrip ‘minderheden’ (zonder het adjectief ‘etnisch’) is bovendien zeer breed op te vatten. Daaronder vallen alle groepen die naar eigen bevinden of volgens anderen als zodanig kunnen worden gezien, bijvoorbeeld vrouwen, blanke mannen, homo’s, lesbiennes en ga zo maar door. Met de term etnisch‑culturele bevolkingsgroepen wordt ter onderscheiding naast de etnische achtergrond ook de cultuur meegenomen. Met de reacties op de komst van arbeiders uit Midden- en Oost-Europa werd duidelijk dat het etnisch anders zijn niet altijd het herkenbare ‘andere’ uiterlijk is. Dat bleek eer der al bij het antisemitisme, waarbij Joden vaak niet aan hun uiterlijk als Jood herkend werden. Daardoor kwam er meer aandacht voor de cultuur van min derheidsgroepen. Dat is als het ware de werkelijkheid achter de herkenbare ui terlijkheden. Medelanders klinkt zó gemaakt dat we de bezwaren maar heel kort hoeven te noemen. Aan het begrip valt met name op dat het doet alsof alles in de plurifor me Nederlandse samenleving koek en ei is: aan het samenzijn wordt de nadruk gegeven. Een bezwaar is ook dat velen, maar niet allen dit gevoel van ‘medelan der’ te zijn met elkaar delen. De term zwart wordt vaak als een politiek begrip gebruikt tegenover wit , waar mee de blanke bevolkingsgroep tegenover de bruine bevolkingsgroep wordt ge steld. Het bezwaar hiertegen is onder andere dat veel uit het Middellandse Zee gebied afkomstige migranten zich absoluut niet in deze benaming herkennen. Het begrip ‘zwarte school’ is overigens wel officieel beleidsjargon voor scholen waarvan de populatie voor meer dan 60 procent bestaat uit ‘leerlingen van wie de ouders behoren tot de doelgroepen van het integratiebeleid, etnische min derheden of afkomstig zijn van een niet-Engelstalig land buiten Europa met uitzondering van Indonesië’ (Alkema, 2006, p. 33).

18