mr. Trees Karssen - Bestuursrecht

Bestuursrecht Vaardig in het juridisch werkveld

wet

bestuursorganen

klacht besluit bestuursdwang handhaving jurisprudentie behoorlijkbestuur

hoger beroep

urger klachtbehandeling vergunning

subsidies

dwangsom overheid

bezwaar rechtsbescherming

beroep

bestuurlijke boete

con ict voorlopige voorziening

nthef ng

mr. Trees Karssen

Website Bij dit boek hoort eenwebsitemet extra studiemateriaal. Deze is te vinden via www.coutinho.nl/bestuursrecht . Ganaar www.coutinho.nl/bestuursrecht ,maakeenCoutinho-account aan als u die nog niet hebt en log in.

Bestuursrecht Vaardig inhet juridischwerkveld

mr. TreesKarssen

c u i t g e v e r ij c ou t i n ho

bussum2014

©2014UitgeverijCoutinhobv Alle rechten voorbehouden.

Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonde ringenmagnietsuitdezeuitgavewordenverveelvoudigd, opgeslagen ineen geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opna men, of openigeanderemanier, zonder voorafgaande schriftelijke toestem ming vandeuitgever. Voor zover hetmaken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uit gave is toegestaan op grond van artikel 16 h Auteurswet 1912 dient men de daarvoorwettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan Stichting Reprorecht (Postbus 3051, 2130KBHoofddorp, www.reprorecht.nl). Voor hetovernemenvan (een) gedeelte(n)uitdezeuitgave inbloemlezingen, rea dersenanderecompilatiewerken (artikel16Auteurswet1912)kanmenzich wenden tot Stichtingpro (StichtingPublicatie- enReproductierechtenOr ganisatie, Postbus 3060, 2130KBHoofddorp, www.stichting-pro.nl). UitgeverijCoutinho Postbus 333

1400AHBussum info@coutinho.nl www.coutinho.nl

Zetwerk: i-krek (YolandeVerhoef), Amsterdam Omslag: Jeanne | ontwerp& illustratie,Westervoort Noot vandeuitgever

Wij hebben allemoeite gedaan om rechthebbenden van copyright te ach terhalen. Personen of instanties die aanspraakmaken op bepaalde rechten, wordt vriendelijk verzocht contact op tenemenmet deuitgever. ISBN 9789046903834 NUR 823

Voorwoord

Het boekBestuursrecht. Vaardig inhet juridischwerkveld gaat over de ver houding tussenoverheid enburgers.Deoverheidhandelt viahaar organen. Op rijksniveauvalt tedenkenaandeministerende staatssecretaris, oppro vincieniveauaandecommissaris vandeKoningenGedeputeerdeStatenen op gemeenteniveau aan de burgemeester enhet College vanBurgemeester enWethouders. Het bestuursrecht geeft regels waar bestuursorganen zich aanmoeten houden als zij besluiten nemen die de burgers raken. Bijvoor beeldhet besluit om eenuitkering, subsidie of vergunning toe te kennenof af tewijzenenhetbesluitomeenbelastingaanslagofbestuurlijke sanctieop te leggen. Het bestuursrecht regelt ookwat de burger kan doen als hij het met eendergelijkbesluit niet eens is. Dealgemene regelsvanbestuursrecht zijn tevinden indeAlgemenewet bestuursrecht (Awb). Dit boekbehandelt die regels,maar volgt daarbij niet striktdeartikelenvandeAwb.Het isopgebouwduitdriedelen, teweten: de verhouding tot bestuursorganen, handhaving en rechtsbescherming. IndeelAwordenderegels indeAwbdiebetrekkinghebbenopdeverhouding vanburgers tot bestuursorganenbesproken. Daartoebehorenonderwerpen zoals de kernbegrippen, de algemene beginselen van behoorlijk bestuur, de totstandkomingvanbesluiten, subsidie, debestuursrechtelijkegeldschulden endeklachtbehandelingdoor bestuursorganen en eenombudsman. Deel B gaat over handhaving. Daarin komen de verschillende vormen vanhandhavingaanbod:de lastonderbestuursdwang,de lastonderdwang som, de bestuurlijke boete en het intrekken of wijzigen van vergunning of ontheffing. Deel C heeft betrekking op rechtsbescherming. Er wordt aandacht be steed aande verschillende vormen van rechtsbescherming inhet bestuurs recht: hetmaken van bezwaar, het instellen van administratief beroep, be roep, hoger beroep enhet vragen van een voorlopige voorziening. Elk deel omvat een aantal hoofdstukken met diverse praktische voor beelden, vragen enopdrachten. Deschrijverhoudtzichaanbevolenvoorop-enaanmerkingenensuggesties tot verbetering vandedidactischekwaliteit vanhet boek. De tekst is afgesloten inoktober 2013. mr. TreesKarssen Rotterdam, november 2013

Inhoud

Lijst vanafkortingen

15

Inleiding

17 17 18 21 22

Begripbestuursrecht

Doelstellingen, opzet en indelingAwb

Opbouwboek

Website

DeelA Verhouding totbestuursorganen

23

25

1 KernbegrippenAwb

Leerdoelen

25 25 25 25 27 27 28 29 29 29 30 31 32 32 34 35 35 35 36 37 38 38

1.1 Inleiding

1.2 Bestuursorgaan

1.2.1 A-organen enb-organen 1.2.2 Uitzonderingen

1.3 Belanghebbende

1.3.1 Eenderde als belanghebbende 1.3.2 Een entiteit als belanghebbende 1.3.3 Eenbestuursorgaan als belanghebbende 1.3.4 Een rechtspersoon als belanghebbende

1.4 Besluit 1.5 Beschikking 1.7 Beleidsregel 1.8 Aanvraag

1.6 Besluit van algemene strekking

1.9 Bezwaar, administratief beroep, beroep 1.10 Attributie, delegatie enmandaat

1.10.1 Attributie 1.10.2 Delegatie 1.10.3 Mandaat

Vragen

Opdrachten

2 Verkeervanbestuursorgaan totburger

41 41 41 42 43 43 44 45 45 46 47 47 49 49 49 50 51 51 53 53 53 54 55 56 56 57 57 58 59 59 59 60 61 61 62 62 63

Leerdoelen

2.1 Inleiding

2.2 Bijstand en vertegenwoordigingburger

2.3 Doorzendplicht 2.4 Onpartijdigheid

2.5 Geheimhoudingsplicht 2.6 Elektronischeweg

2.6.1 Bereikbaarheidgeadresseerde 2.6.2 Bereikbaarheidbestuursorgaan

Vragen

Opdrachten

3 Algemenebeginselenvanbehoorlijkbestuur

Leerdoelen

3.1 Inleiding

3.2 Zorgvuldigheid

3.3 Verbodmisbruik vanbevoegdheid 3.4 Afweging vanbelangen 3.5.1 Draagkrachtigemotivering 3.5.2 Kenbaremotivering 3.5 Motivering

3.6 Vertrouwensbeginsel 3.7 Gelijkheidsbeginsel

3.7.1 Inhet verledengemaakte fout 3.7.2 Besluit ander bestuursorgaan

3.8 Rechtszekerheid

Vragen

Opdrachten

4 Totstandkomingbeschikking

Leerdoelen

4.1 Inleiding 4.2 Aanvraag 4.3 Zienswijze

4.3.1 Hoorplicht bij beschikkingenop aanvraag 4.3.2 Hoorplicht bij ambtshalvebeschikkingen 4.3.3 Uitzonderingenhoorplicht

4.4 Bekendmaking

4.5 Beslistermijn

64 65 67 67 69 69 69 70 70 70 72 73 73 73 74 74 75 75

4.6 Dwangsombij niet tijdigbeslissen

Vragen

Opdrachten

5 Subsidies

Leerdoelen

5.1 Inleiding

5.2 Subsidie en subsidieplafond

5.2.1 Subsidie

5.2.2 Subsidieplafond

5.3 Verlening subsidie

5.3.1 Omschrijving activiteiten (art. 4:30Awb) 5.3.2 Hoogte subsidie (art. 4:31Awb) 5.3.3 Tijdvak subsidie (art. 4:32Awb) 5.3.4 Voorwaarden subsidie (art. 4:33Awb)

5.4 Vaststelling subsidie

5.5 Weigering, intrekking enwijziging subsidie 5.5.1 Weigering subsidie (art. 4:35Awb)

5.5.2 Weigering langdurige subsidie (art. 4:51Awb) 75 5.5.3 Intrekking enwijziging subsidie (art. 4:48 t/m4:51Awb) 76 5.6 Betaling en terugvordering subsidie 77 5.7 Per boekjaar verstrekte subsidies aan rechtspersonen 78 5.7.1 Tijdstip indiening subsidieaanvraag 78 5.7.2 Stukken subsidieaanvraag 78 5.7.3 Verplichtingen subsidieontvanger 79 Vragen 79 Opdrachten 80

6 Bestuursrechtelijkegeldschulden

81 81 81 82 82 83 83 84 85 86 87 88

Leerdoelen

6.1 Inleiding

6.2 Bestuursrechtelijke geldschuld

6.2.1 Uitzonderingen

6.3 Inhoud verplichting tot betaling

6.4 Verrekening

6.5 Uitstel vanbetaling enbetalingsregeling 6.6 Verzuim, wettelijke rente en verjaring 6.7 Aanmaning en invordering

Vragen

Opdrachten

7 Klachtbehandeling

89 89 89 90 93 93 94 95 95

Leerdoelen

7.1 Inleiding

7.2 Klachtbehandelingdoor eenbestuursorgaan 7.3 Klachtbehandelingdoor eenombudsman

7.3.1 Bevoegdheidombudsman

7.3.2 Procedure

Vragen

Opdrachten

Deel B Handhaving

97

8 Kernbegrippen

99 99 99 99

Leerdoelen

8.1 Inleiding

8.2 Overtreding enovertreder

8.3 Bestuurlijke sanctie, herstelsanctie enbestraffende sanctie

100 104 106 106 107 107 107 108 109 111 113 114 114 115 117 117 117 118 118 120 120

8.4 Toezichthouder

Vragen

Opdrachten

9 Lastonderbestuursdwang

Leerdoelen

9.1 Inleiding

9.2 Ambtshalve last onder bestuursdwang 9.3 Last onder bestuursdwangop aanvraag 9.4 Bevoegdheden toepassingbestuursdwang

9.5 Kostenbestuursdwang 9.6 Spoedeisende situatie

Vragen

Opdrachten

10 Lastonderdwangsom

Leerdoelen

10.1 Inleiding

10.2 Inhouddwangsombeschikking 10.3 Invorderingdwangsom

Vragen

Opdrachten

11 Bestuurlijkeboete

121 121 121 122 124 125 126 126 127 127

Leerdoelen

11.1 Inleiding

11.2 Grenzenbevoegdheidopleggenbestuurlijkeboete 11.3 Vervaltermijn enhoogtebestuurlijkeboete 11.4 Procedureopleggingbestuurlijkeboete

Vragen

Opdrachten

12 Intrekkingvergunningof ontheffing

Leerdoelen

12.1 Inleiding 127 12.2 Grondslagbevoegdheid intrekken vergunningof ontheffing 128 12.3 Verzoekom intrekking 129 Vragen 130 Opdrachten 130

DeelC Rechtsbescherming

133

13 Bezwaar

135 135 135 136 139 141 141 142 143 143 144 144 145 146 146 147 147 148 150

Leerdoelen

13.1 Inleiding

13.2 Geenmogelijkheid vanbezwaar 13.3 Eisenbezwaarschrift

13.4 Bezwaartermijn

13.4.1 Begin en eindebezwaartermijn 13.4.2 Algemene termijnenwet

13.4.3 Pro formabezwaar

13.4.4 Verschoonbare termijnoverschrijding

13.5 Hoorplicht

13.5.1 Belang vanhet horen 13.5.2 Afzien vanhet horen

13.5.3 Herstel procedurele fouten inbezwaar

13.6 Bezwaaradviescommissie

13.7 Vergoedingkostenbehandelingbezwaar 13.7.1 Voorwaarden vergoeding

13.7.2 Hoogte vergoeding

13.8 Bevoegdheid en eisenheroverweging

13.9 Beslistermijn enkarakter beslissingopbezwaar

152 154 154 155 155 155 156 156 156 156 157 157 157 158 158 161 161 161 162 164 166 167 167 167 168 170 170 172 173 174 176 176 177 177 177 178 178 179 180

Vragen

Opdrachten

14 Administratief beroep

Leerdoelen

14.1 Inleiding

14.2 Bijzonderebepalingen administratief beroep 14.2.1 Hoorplicht (art. 7:16Awb) 14.2.2 Afzien vanhet horen (art. 7:17Awb) 14.2.3 Wijze vanhoren (art. 7:19Awb) 14.2.4 Beslistermijn (art. 7:24Awb) 14.2.5 Volledigeheroverweging (art. 7:25Awb)

14.3 Geen voorafgaandbezwaar

Vragen

Opdrachten

15 Beroep

Leerdoelen

15.1 Inleiding

15.2 Bevoegde rechtbank 15.3 Rechtstreeks beroep

15.4 Beroepschrift enberoepstermijn

15.5 Griffierecht

15.6 Finale geschilbeslechting

15.6.1 Passeren vangebreken in eenbesluit (art. 6:22Awb) 15.6.2 Bestuurlijke lus (art. 8:51a t/m8:51dAwb) 15.6.3 Relativiteitsvereiste (art. 8:69aAwb)

15.7 Termijn en inhouduitspraakberoep 15.8 Versneldebehandeling 15.9 Vereenvoudigdebehandeling

15.10 Vergoedingkostenbehandelingberoep en verzet

Vragen

Opdrachten

16 Hogerberoep

Leerdoelen

16.1 Inleiding

16.2 Bevoegde instanties hoger beroep 16.3 Hogerberoepschrift enberoepstermijn

16.4 Griffierecht

16.5 Finale geschilbeslechting

16.6 Incidenteel hoger beroep 16.7 Conclusies inhet bestuursrecht 16.8 Termijn en inhouduitspraakhoger beroep 16.9 Vergoedingkostenbehandelinghoger beroep en verzet

180 181 182 184 184 185 185 187 187 187 188 189 189 189 190 190 191 191 193 193 193 194 194 195 197 197 197 198 199 199 199 200 200 200

16.10 Gevolgenuitspraakhoger beroep

Vragen

Opdrachten

17 Voorlopigevoorziening

Leerdoelen

17.1 Inleiding 17.2 Eisen verzoek

17.3 Termijn en inhouduitspraak voorlopige voorziening

17.3.1 Termijn en soortenuitspraak

17.3.2 Kortsluiting

17.4 Vergoedingkostenbehandeling verzoek om voorlopige voorziening 17.5 Gevolgenuitspraak voorlopige voorziening

Vragen

Opdrachten

18 Schadevergoeding

Leerdoelen

18.1 Inleiding

18.2 Regelingnadeelcompensatie 18.2.1 Reikwijdte regeling

18.2.2 Debesluitvormingsprocedure 18.2.3 Rechtsbeschermingnadeelcompensatie 18.3 Verzoek schadevergoedingonrechtmatighandelen bestuursorgaan

18.3.1 Bereik verzoekschriftprocedure 18.3.2 De verdeling vandebevoegdheid 18.3.3 Indiening verzoekschrift 18.3.4 Eisen verzoekschrift engriffierecht

18.3.5 Verjaring 18.3.6 Uitspraak

Vragen

Opdrachten

19 Herziening

203 203 203 204 205 209

Leerdoelen

19.1 Inhoud en functieherziening

Opdrachten

Chronologisch register jurisprudentie

Trefwoordenregister

Lijst vanafkortingen

ABRvS

AfdelingBestuursrechtspraakRaad vanState algemeen verbindend voorschrift Algemenewet bestuursrecht Besluit proceskostenbestuursrecht

avv Awb Bpb

bv bw

besloten vennootschap BurgerlijkWetboek

CBb cbr

College vanBeroep voor het bedrijfsleven

Centraal BureauRijvaardigheidsbewijzen College vanB&W College vanBurgemeester enWethouders CRvB CentraleRaad vanBeroep hr HogeRaad nv naamloze vennootschap om OpenbaarMinisterie rdw Rijksdienst voor hetWegverkeer uwv UitvoeringsinstituutWerknemersverzekeringen

15

Inleiding

Begrip bestuursrecht Hetopenbaarbestuur inNederlandbestaatuitorganen.Op rijksniveauzijn er de regering (ministers endekoning), deministers en staatssecretarissen, opprovinciaal niveaude commissaris vandeKoning, deProvinciale Staten enhetCollege vanGedeputeerdeStaten, enopgemeentelijkniveaudebur gemeester, de gemeenteraad enhet College vanBurgemeester enWethou ders (B&W).Al dezeorganenbeschikkenoverbevoegdhedendiede rechts positievandeburgerbepalen: bevoegdhedendiedeburgereen recht geven, of eenplicht ofmaatregel opleggen.   Deminister vanVeiligheid en Justitie is bevoegd een verklaring over het gedrag te verstrekkenof deafgiftedaarvan teweigeren. HetCollegevanB&Wvaneengemeente isbevoegdeengehandicaptenkaartof bij standsuitkering teverstrekken. De burgemeester van een gemeente kan eenwoning sluitenwegens aanwezigheid vaneengrotehoeveelheid softdrugs. Het College vanGedeputeerde Staten van een provincie kan een instelling wel of geen subsidieverlenen. In al deze gevallen hebben we te makenmet een bestuursorgaan dat op treedt als gezagsorgaan. Dit wil zeggen dat het bestuursorgaan niet op ge lijke voet staatmet deburger,maar gezaguitoefent. Het bestuursrecht kunnen we omschrijven als het geheel van rechts regels dat betrekking heeft op de verhouding tussen burger en bestuurs orgaan, waarbij het bestuursorgaan als gezagsorgaan optreedt. Maar ook rechtsregels die betrekking hebben op de verhouding tussen de verschil lende bestuursorganen vallen onder het bestuursrecht. Hierbij valt te den kenaandeverhouding tusseneenministerenhetCollegevanB&Wvaneen gemeente.Bijvoorbeeld inde situatiewaarineenCollegevanB&Weenaan vraag om eenfinanciële uitkering voor een project bij eenminister indient endeminister over die aanvraagbeslist. Algemene regelsvanbestuursrecht zijnopgenomen indeAlgemenewet bestuursrecht (hierna: Awb). Dezewet is op 1 januari 1994 tot stand geko men. De basis voor deAwb is art. 107, lid 2Grondwet. Dit artikel geeft de wetgever deopdracht om algemene regels vanbestuursrecht vast te stellen. De Awb bevat algemene regels van materieel en formeel bestuursrecht. Materieel bestuursrecht gaat over de inhoud van regels. Voorbeeldenhier vanzijndekernbegrippen ‘bestuursorgaan’, ‘besluit’ en ‘belanghebbende’;de

openbaarbestuur

bestuursorgaan

bestuursrecht

Awb

materieel bestuursrecht

17

Bestuursrecht

algemene beginselen van behoorlijk bestuur zoals het zorgvuldigheids- en motiveringsbeginsel, de regeling over subsidies, bestuursrechtelijke geld schulden en de behandeling van klachten. Het formeel bestuursrecht geeft aanhoemenkanopkomen tegenbesluitenvanbestuursorganenengaatdus over het procesrecht in bestuursrechtelijke zaken (bestuursprocesrecht). Hierbij kanwordengedacht aan regels over hetmaken vanbezwaar, het in stellen vanberoep, administratief beroep enhoger beroep. Het bijzondere deel van het bestuursrecht is te vinden in diverse spe cifieke wetgeving, bijvoorbeeld in de wetgeving over het omgevingsrecht, het ambtenarenrecht, het socialezekerheidsrecht, het vreemdelingenrecht enhet belastingrecht. Ditwordt ookwel aangeduid als bijzonder bestuurs recht. De wetgever die de specifieke bestuursrechtelijke wetgeving maakt wordt debijzonderewetgever genoemd. Doelstellingen, opzet en indelingAwb De redenenomalgemene regelsvanbestuursrecht indeAwbvast te leggen, zijn: • het bevorderen van eenheidbinnendebestuursrechtelijkewetgeving; • het systematiseren en, waarmogelijk, vereenvoudigen vande bestuurs rechtelijkewetgeving; • het codificerenvanontwikkelingendie zich indebestuursrechtelijke ju risprudentiehebben afgetekend; • het treffen van voorzieningenover onderwerpendie zichnaar hun aard niet lenen voor regeling in eenbijzonderewet. Eenheid vanwetgeving inhet bestuursrecht zorgt ervoor dat het bestuurs recht eenvoudiger enbeter toegankelijkwordt voor alledeelnemers aanhet rechtsverkeer, zoals de burger, bedrijven, de wetgever, het bestuur en de rechter.Zij hebbenerookbelangbij datde jurisprudentieophet terreinvan bestuursrecht in de Awb wordt vastgelegd. Een rechtsregel hoeft dan niet meer teworden afgeleiduit rechterlijke beslissingen. Dat staat als een alge meengeformuleerde regel ineenwetsbepaling.Dit bevordert niet alleende kenbaarheid vanhet bestuursrecht,maar ookde rechtszekerheid. IndeAwb vindenwe bepalingendie voor het gehele bestuursrecht gel den. Een voorbeeld is de bepaling dat stukken die gericht zijn aan het ver keerdebestuursorgaandoordatorgaannaarde juiste instantiemoetenwor den gezonden. Hierdoor wordt zeker gesteld dat die doorzendplicht voor alle bestuursorganen geldt. Een bepaling van die strekking hoeft dan niet meer inde specifiekebestuursrechtelijkewetten tewordenopgenomen. DeAwb iseenaanbouwwet;ditwilzeggendatdeAwb ingedeelten (tran ches) tot standkomt.Deeersteen tweede tranche zijn in1994 tot standge komen. Daarin zijn onder andere algemene regels voor de totstandkoming vanbesluiten en vanbezwaar enberoepopgenomen. De derde tranche da teert van 1 januari 1998 en daarbij is deAwb uitgebreidmet de onderwer

formeel bestuursrecht

bijzonder bestuursrecht

aanbouwwet

18

Inleiding

pen subsidie, handhaving, beleidsregels,mandaat endelegatie. Inde vierde tranche, die op1 juli 2009 inwerking is getreden, is deAwbuitgebreidmet een algemene regeling over onder meer bestuursrechtelijke geldschulden, bestuurlijke handhaving en in het bijzonder de bestuurlijke boete en attri butie. De bepalingen die in deAwb voorkomen, kunnenwe onderverdelen in de volgende vier typen: ■ Dwingendebepalingen Dwingendebepalingenzijnbepalingendiezonderuitzonderingvoorhet gehelebestuursrecht gelden.Voorbeeldenzijnart. 3:40Awb, datbepaalt dat eenbesluitniet inwerking treedt voordathet isbekendgemaakt; art. 5:12Awb, dat voorschrijft dat een toezichthouder bij deuitoefeningvan zijn taakeen legitimatiebewijsbij zichdraagtendatdesgevraagdmeteen toont; en art. 10:14Awb, dat overdracht van bevoegdheden (delegatie) aanondergeschikten verbiedt. In een aantal gevallen kan een regelingworden getroffendie afwijkt van een dwingende Awb-bepaling. Een dergelijke afwijking is slechts mogelijk bij formele wet: een wet die tot stand komt door regering en Staten-Generaal.Dezeafwijking zienweaandehandvande formule ‘In afwijking van artikel ... vandeAlgemenewet bestuursrecht ...’ of ‘Artikel ... vandeAlgemenewet bestuursrecht isniet van toepassing’. Art. 1:18 lid4 vandeAlgemenedouanewet luidt: Art. 12 lid6 vandeArbeidsomstandighedenwet luidt: ‘Bij het ontbreken van de ondernemingsraad of personeelsvertegenwoor digingwordt, in afwijking van artikel 3:41 vandeAlgemenewet bestuurs recht, van een beschikking zo spoedig mogelijk door de werkgever me dedeling gedaan aan de belanghebbende werknemers. Die beschikking treedt, in afwijking van artikel 3:40 van de Algemene wet bestuursrecht, voor henniet eerder inwerking dannadat dewerkgever aandemedede lingsplicht, als bedoeld indevorige zin, heeft voldaan.’ ■ Gangbarebepalingen DeAwbkentookbepalingendiemoetenwordenbeschouwdals ‘devoor normale gevallen beste hoofdregel’, waarop echter uitzonderingen kun nenworden gemaakt. Dergelijke ‘gangbare’ bepalingen zijn herkenbaar aande clausule ‘tenzij bijwettelijk voorschrift anders is bepaald’. ‘Artikel 3:40vandeAlgemenewet bestuursrecht isniet van toepassing.’

dwingende bepalingen

‘gangbare’ bepalingen

19

Bestuursrecht

Art. 2:6Awb: ‘Bestuursorganenenonderhunverantwoordelijkheidwerkzamepersonen gebruikendeNederlandse taal, tenzij bij wettelijk voorschrift anders is be paald.’ Art. 4:1Awb: ‘Tenzijbijwettelijkvoorschriftanders isbepaald,wordtdeaanvraag tothet gevenvaneenbeschikking schriftelijk ingediendbijhetbestuursorgaandat bevoegd is opdeaanvraag tebeslissen.’ ■ Vangnetbepalingen Inhet geval vanvangnetbepalingengeeftdeAwbuitdrukkelijkvoorrang aan de bijzonderewetgever. Het gaat dan om onderwerpenwaarbij het gelet op de verscheidenheid in situaties niet goedmogelijk is een alge mene regel te geven, maar waarbij het wel wenselijk is om een regel te geven waaropmen kan terugvallen als de bijzondere wetgever het on derwerpniet heeft geregeld.   Art. 4:13 lid1Awbbepaaltdateenbeschikkingdient tewordengegevenbinnen de bij wettelijk voorschrift bepaalde termijnof, bij het ontbreken van zo’n ter mijn, binneneen redelijke termijnnaontvangstvandeaanvraag.Debijzondere wetgever kandus de beslistermijnbepalen, maar als dat niet gebeurt, geldt de redelijke termijnvandeAwb.Die redelijke termijnbedraagt volgens art 4:13 lid 2Awbachtwekennaontvangst vandeaanvraag. Art. 4:44 leden 2 tot enmet 4 Awb gaat over de termijnwaarbinnen de aan vraag tot subsidievaststellingmoetworden ingediend. DeAwb stelt daar voor op dat de bijzondere wetgever dit punt moet regelen, maar geeft vervolgens een regelingvoor het geval ditniet is gebeurd. ■ Facultatievebepalingen Tot slot kent deAwb facultatievebepalingen: bepalingendie slechts gel den indien dit uitdrukkelijk is bepaald, hetzij bij wettelijk voorschrift hetzij bij besluit vanhet bevoegdebestuursorgaan. 

vangnetbepalingen

facultatieve bepalingen

20

Inleiding

De artikelen 4:58 tot enmet 4:80 bevatten een regeling over periodieke subsidies aan rechtspersonen.

Deartikelen9:13 totenmet9:16Awbgeveneen regelingoverdeaanwijzingvaneen persoon of de instelling van een commissie die belast wordt met de behandeling vanendeadviseringover klachten.

Bovenstaande Awb-regelingen zijn pas van toepassing als dat bij wettelijk voor schrift of bij besluit vanhet bestuursorgaan is bepaald.

Opbouwboek Dit boekbestaat uit drieonderdelen.

Deel A behandelt de regels indeAwbdie betrekking hebben opde ver houding totbestuursorganen.Daartoebehorenonderwerpenalsdekernbe grippen, dealgemenebeginselenvanbehoorlijkbestuur, de totstandkoming vanbesluiten, subsidie, debestuursrechtelijkegeldschuldenendeklachtbe handelingdoor bestuursorganen en eenombudsman. Deel B gaat over handhaving. Daarin komen de verschillende vormen vanhandhavingaanbod:de lastonderbestuursdwang,de lastonderdwang som, de bestuurlijke boete en het intrekken of wijzigen van vergunning of ontheffing. Deel C heeft betrekking op rechtsbescherming. Besproken worden de verschillende vormen van rechtsbescherming in het bestuursrecht: het maken van bezwaar, het instellen van beroep, administratief beroep, ho ger beroep, het vragen van een voorlopige voorziening, het verzoeken om nadeelcompensatie, schadevergoeding wegens onrechtmatig handelen van het bestuursorgaanenhet indienenvaneenverzoekomherzieningvaneen onherroepelijkgewordenuitspraak vandebestuursrechter. Elkhoofdstuk sluit afmet vragenwaarmee de kennis vande studentwordt getoetst (het kennen) en opdrachtenwaarmee de student zijn kennis in de praktijkkan toepassen (het kunnen). 

Indit boekwordendevolgendepictogrammengebruikt:

Leerdoelen

Vragenenopdrachten

Verwijzingnaar www.coutinho.nl/bestuursrecht

21

Bestuursrecht

Website www.coutinho.nl/bestuursrecht

Ga naar www.coutinho.nl/bestuursrecht enmaak een Coutinho-account aan als u die nog niet hebt. Typ vervolgens de code in die op pagina 2 van dit boek staat. Deze code geeft u exclusieve toegang tot het extramateriaal opdezewebsite. Op deze website vindt u samenvattingen per hoofdstuk en een multiple choicetoetsmet een antwoordmodel inclusiefmotivering. Voor docenten is er een antwoordmodel voor de vragen en opdrachten uit het boekbeschikbaar en een voorbeeldtoetsmetmodeluitwerking.Ditma teriaal is viadewebsite aan te vragen.

22

x.x  xxx

Deela Verhouding tot bestuursorganen

Inleiding Deel A gaat over de verhouding burger-bestuursorgaan. Deze verhouding behoort tot de kern van het bestuursrecht. Er wordt aandacht besteed aan dekernbegrippenvandeAwb, het contact tusseneenbestuursorgaanende burger, ende totstandkomingvanbeschikkingendiedeburgers raken, zoals het toekennen of afwijzen van eenuitkering, subsidie, een bouw- of sloop vergunning. Van een bestuursorgaanwordt verlangd dat het die besluiten zorgvuldigvoorbereidt envaneenmotiveringvoorziet.Hetbestuursorgaan mag niet vooringenomen zijn en geenmisbruikmaken van zijn bevoegd heid; het moet gelijke gevallen gelijk behandelen en gerechtvaardigde ver wachtingen honoreren. Deze algemene beginselen van behoorlijk bestuur worden indeelAbesproken. Erwordt ook stilgestaan bij de regeling over bestuursrechtelijke geldschul den. Dit betreft de betaling van een geldsom die een bestuursorgaan aan eenburgermoet betalen, bijvoorbeeldeenuitkering, endebetalingvaneen geldsom die de burger aan een bestuursorgaanmoet betalen, bijvoorbeeld belastingofboete.Tot slotwordt ingegaanopderegelingmetbetrekking tot subsidies ende behandeling van klachten vanburgers over het optredenof de gedragingen van eenbestuursorgaan.

23

1

KernbegrippenAwb

Leerdoelen

De student kent: ■ dekernbegrippenvandeAwbenhet belangvandiebegrippen.

De student kan: ■ in concrete gevallenbeoordelenof er sprake is van een aanvraag, besluit of be langhebbende inde zinvandeAwb; ■ vaststellenof het besluit is danwel dient tewordengenomenopgrondvan at tributie, delegatieofmandaat.

1.1

Inleiding

Zoals in elkewet wordt ook in deAwb een aantal definities van begrippen gegeven. Die zijn van belang voor de werkingssfeer van de Awb. Voor wie geldt deAwb enwelke soort besluiten vallendaaronder?De kernbegrippen die in de Awb worden gedefinieerd zijn bestuursorgaan, belanghebbende, besluit, beschikking, besluit vanalgemene strekking, beleidsregel, aanvraag, bezwaar, administratief beroep, beroep, attributie, delegatie en mandaat. Dezebegrippenkomen inde geheleAwb voor. OmdeAwb goed te begrijpenmoetenwe duswetenwat die begrippen precies betekenen. Indit hoofdstukwordt daar aandacht aanbesteed.

kernbegrippen

1.2

Bestuursorgaan

1.2.1 A-organenenb-organen Eenbestuursorgaan inde zin vandeAwb is (art. 1:1 lid1Awb): ■ een orgaan van een rechtspersoon die krachtens publiekrecht is inge steld (dezewordenookwel a-organengenoemd); of ■ een ander persoon of college, met enig openbaar gezag bekleed (deze wordenookwel b-organengenoemd).

25