Praktijkboek lesgeven in het mbo - van Dijck & Ettekoven

1 Welkom in het mbo

Zeker bij verlengde lestijden is het dus belangrijk om van tevoren goed over het ontwerp van de leersituatie na te denken. Dat is makkelijk gezegd, maar hoe doe je dat? Vooral als je zij-instromer bent met een wereld aan beroeps ervaring en je opleiding tot leraar nog maar net begonnen is, kan het moeilijk zijn om direct les te gaan geven. In de rest van deze paragraaf geven we een aantal handvatten. Knip lessen van negentig minuten altijd op in kleinere eenheden. Vermijd daarbij de valkuil van twee keer een frontaal verhaal, onderbroken door een pauze van tien minuten. Denk liever in verschillende leeractiviteiten voor je studenten, bijvoor beeld voorkennis activeren, kennis laten verzamelen, praktijkvoorbeelden oproepen, nieuwe kennis ordenen, oefenen, en laten zien of horen wat je nu weet of kunt. Een ontwerp voor de eerste weken Docent zijn is een vak. Je doet niet zomaar iets met je groep. Vergelijk het met een architect: die gaat niet zomaar iets bouwen, maar maakt eerst een ont werp. In dit boek zul je allerlei verschillende leersituaties tegenkomen die om allerlei verschillende lesontwerpen vragen. Een goed ontwerp heeft als basis een concreet geformuleerd doel: dat wat je studenten weten of kunnen aan het einde van de leersituatie. Ook omschrijft het ontwerp bondig wat de docent en studenten kunnen doen om dat doel te bereiken. We presenteren hier in een heel kort bestek een simpel ontwerp dat je kunt gebruiken voor je eerste lessen: het model van directe instructie. Dit ontwerp grijpt terug op de traditionele les die we aan het begin van deze paragraaf beschreven. Onderwijs in het mbo vraagt vaak om veel meer dan alleen deze simpele basis. Toch geven we je deze basis nu mee, zodat je je door je eerste lessen heen kunt slaan zonder direct in allerlei valkuilen te trappen. Het model van directe instructie In de onderwijskunde bestaat weinig discussie over de kracht van het basisontwerp dat je in veel goede lessen kunt herkennen: het model van directe instructie (Van Ast et al., 2020). Uit onderzoek van John Hattie naar de effectiviteit van verschil lende onderwijsstrategieën komt het model van directe instructie naar voren als een robuuste strategie, mits goed uitgevoerd (Hattie, 2014). Een goede les heeft in dit model altijd de volgende onderdelen: 1 een goede start, met de leerdoelen en het activeren van voorkennis; 2 de introductie van nieuwe kennis; 3 het zelf verwerken van die kennis; 4 de afronding, met feedback en terugblik op de leerdoelen.

28