Jongeren met psychische problemen op weg naar een opleiding - Lies Korevaar, Jacomijn Hofstra

1 • Introductie

1.5

Relatie onderwijs en persoonlijk en maatschappelijk herstel

Hoewel veel mensen met psychische problemen een opleiding willen (ver)vol gen om hun kansen op de arbeidsmarkt te vergroten, moet dit doel niet tot een norm worden verheven. Het volgen van een opleiding is in zichzelf, onafhanke lijk van de relatie met het verkrijgen van een baan, voor mensen met psychische problemen een normaliserende ervaring (Collins et al., 1998). Mensen kunnen onderwijs volgen voor hun zelfontplooiing, of bijvoorbeeld om een vreemde taal te leren. Het terugkeren naar en/of het blijven studeren heeft een waarde op zich als het persoonlijke betekenis geeft en het een eigen doel is (Shinn et al., 2020). Door het volgen van regulier onderwijs krijgen deelnemers kans op een ander zelfbeeld, en het verwerven van een nieuwe sociale rol, namelijk de rol van student. Dit betekent dat bij Begeleid Leren de studentenrol centraal staat en dat deelnemers regulier onderwijs kunnen volgen, onafhankelijk van de re latie met arbeid. Maar het neemt niet weg dat op groepsniveau de kans op deel name aan regulier betaald werk toeneemt door het volgen van een opleiding. Een opleiding volgen heeft daarnaast een sociale component die zowel per soonlijk als maatschappelijk herstel kan bevorderen. Het samen studeren met andere studenten die ook te kampen hebben met (de gevolgen van) psychische problemen of het deelnemen aan een bondgenotengroep op school kan even eens een bijzondere betekenis hebben. In een groep met medestudenten kan men op informele wijze, met anderen die begrijpen waar het over gaat, praten over de eigen problemen waar men op school tegenaan loopt. Men kan nuttige tips krijgen, maar het delen van ervaringen met anderen geeft vaak op zichzelf al verlichting. In sommige praktijken worden studenten (met psychische proble men) ingezet bij het begeleiden van andere studenten met psychische proble men (Corrigan et al., 2020; Ellison et al., 2019; Hillborg et al., 2021). Begeleid Leren Begeleid Leren is kort geformuleerd: jongeren met psychische problemen hel pen bij het verkennen, kiezen, verkrijgen en behouden van een reguliere oplei ding. Dit betekent dat het onderwijs plaatsvindt in de reguliere, maatschappe lijke context van een school, beroepsopleiding of universiteit waar kwalificaties kunnen worden behaald met een maatschappelijk effect. De rol van student staat bij Begeleid Leren voorop. Studenten met psychi sche problemen worden niet beschouwd als psychiatrisch patiënt of cliënt, maar als student aan een mbo-, hbo-, of universitaire opleiding. Niet de psychische problematiek, maar de belemmeringen die gepaard gaan met de problematiek vormen het uitgangspunt van de begeleiding.

1.6

28

Korevaar_jongeren-met-psychische-problemen_2e-import.indd 28

17/06/2024 15:38