John Bassant en Marianne Bassant-Hensen (red.) - Mensenwerk

10.1 Inleiding

het lange wachten in de asielprocedure en het wonen op een asielzoekerscentrum (azc), waar de omstandigheden niet altijd ideaal zijn. Toch functioneert een groot deel van de vluchtelingen heel goed en doen zij na het doorlopen van de asielprocedure geen be- roep op hulpverlening. Een kleiner deel heeft moeite met het vinden van een plek in de Nederlandse samenleving en heeft soms ook te kampen met traumatische klachten ten gevolge van de dreiging en het geweld in het land van herkomst en/of dreiging en gevaar tijdens de reis. Ook het verblijf in het azc en bijvoorbeeld de verhoren van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) kunnen als traumatisch worden ervaren. Dergelijke klachten kunnen soms wel dertig jaar na de vlucht zo ondraaglijk worden, dat de vluchteling als- nog hulp nodig heeft. Kortom, niet iedere vluchteling komt in aanraking met een sociaal werker, maar de sociaal werker heeft een grote kans om met (voormalig) vluchtelingen in aanraking te komen. Het is dan van belang dat je je als sociaal werker realiseert dat de vluchteling een sterke overlever is aan wie pas volledig recht wordt gedaan wanneer je naast de problemen, trauma en depressie ook een krachtig persoon kunt zien. In dit hoofdstuk zullen ook andere migrantengroepen aan bod komen, zoals slachtoffers van internationale mensenhandel. Zij zijn wettelijk gezien geen vluchtelingen, maar door de overlap in de problematiek heb je als sociaal werker een grote kans ook hen tegen te komen in de praktijk van je werk. Het specifiek werken met vluchtelingen en andere kwetsbare migrantengroepen vindt vooral plaats in de tweede en derde lijn van de hulpverlening. Maar door de grotere instroom van vluchtelingen van de afgelopen jaren zullen vluchtelingen met een status gehuisvest worden in alle gemeenten van Nederland. Het integreren kan een spannend proces zijn, waarbij meestal ook ondersteuning van sociaal werkers in de nulde en eerste lijn nodig is. In paragraaf 10.2 en 10.3 wordt een typering van het werkveld geboden: vluchtelin- gen, asielzoekers en ongedocumenteerden komen aan bod. In 10.4 wordt ingegaan op alleenstaande minderjarige vluchtelingen en asielzoekers. In 10.5 komt het werken met slachtoffers van mensenhandel aan de orde. In 10.6 wordt de grote rol van trauma bij vluchtelingen besproken. In paragraaf 10.7 komt aan de orde wat het in de praktijk bete- kent om te werken met vluchtelingen. Het hoofdstuk sluit af met een paragraaf over wat het van je zal vragen om met vluchtelingen te werken en wat het je oplevert.

211