John Bassant en Marianne Bassant-Hensen (red.) - Mensenwerk

5 Verslaafden

(Weerman, 2013). Alleen de eigen ervaring met verslaving maakt een ex-verslaafde ech- ter nog geen goede werker. Een degelijke training of opleiding is nodig. In Nederland bestaan diverse opleidingen voor ervaringsdeskundige, soms betreft het specialisaties binnen het sociaal werk (Weerman, 2016). De verslavingszorg heeft aangegeven meer gebruik van ervaringsdeskundigheid te willen gaan maken (Oude Bos & Rutten, 2010; GGZ Nederland, 2013). Herstellen kan alleen de cliënt zelf, rehabilitatie biedt daarbij de nodige steun. De hulpverlener staat niet boven de cliënt, zit ook niet boven op hem als controleur, maar staat naast hem als gelijkwaardige in de strijd om een nieuw bestaan. Rehabilitatie is gericht op (her)integratie in de samenleving, maar dan wel op een door de cliënt zelf gewenste manier (Droës, 2008). Rehabilitatie is geen nazorg. Rehabilitatie moet op de eerste dag beginnen en kan heel goed bestaan naast de behandelprogramma’s. Voor dit rehabilitatiewerk zijn sociaal werkers geknipt omdat de focus ligt op maatschappelijke participatie. Inloop- en herstelcentra In inloop- en herstelcentra kunnen verslaafden binnenlopen voor een praatje en een kop koffie. Soms betreft het gebruikersruimtes, waarin veilig gebruikt kan worden. Soms zijn drugs niet toegestaan of worden zij gedoogd. In dergelijke centra worden allerlei vormen van dagbesteding aangeboden. Dit wordt uiteraard gedaan met de bedoeling om men- sen weer een geregeld leven te geven waarin werk (betaald of vrijwilligerswerk) weer een belangrijke rol speelt, maar ook om overlast op straat te bestrijden. Er worden nog steeds nieuwe, laagdrempelige vormen van hulpverlening voor ver- slaafden ontwikkeld. In ‘herstelacademies’ (zie ook paragaaf 4.4) leren mensen met een verslaving (en andere problematiek) weer het heft in handen te nemen in hun leven. Sociaal werkers kunnen hierin een ondersteunende taak hebben. Omdat ook een grote groep dak- en thuislozen verslavingsproblemen heeft, worden in die sector veel van dergelijke initiatieven ontwikkeld, vaak ook door sociaal werkers of door ervaringsdeskundigen. Zelfhulp Wekelijks gaan er ongeveer 7.000 mensen naar een zelfhulpgroep voor verslaving. Het verlenen van onderlinge steun – peersupport –, onderlinge acceptatie en herkenning en het verkrijgen van kracht om tijdens moeilijke periodes door te zetten zijn kenmerken van zelfhulp. De oudste, meest bekende vorm is de AA (Alcoholics Anonymous). Deze organisatie werkt volgens een twaalfstappenmodel. De eerste stap is het erkennen dat je machteloos staat tegenover je verslaving. Het gaat meestal om een ‘rock bottom’-er- varing waardoor je beseft dat je het zelf niet meer kunt. De tweede stap is dat je je durft over te geven aan een ‘hogere macht’ die je herstel ondersteunt. De ‘hogere macht’ kan van alles zijn: God, de natuur, de groep, of iets anders. Het AA-stappenmodel wordt in- ternationaal gebruikt, overal ter wereld zijn AA-groepen te vinden. Je kunt op vakantie in

120