Doelgericht onderwijs ontwerpen - Bakx, Ros en Bolhuis

1 | De leerkracht als ontwerper

1.3.3 Leeractiviteiten organiseren De derde stap van de cyclus voor het ontwerpen van doelgericht onderwijs gaat over het organiseren van leeractiviteiten. De uitvoering van je leeractiviteit(en) valt of staat met de organisatie: ‘een goede voorbereiding is het halve werk’. Als je van tevoren goed nadenkt over de manier waarop je je activiteit gaat organiseren, win je veel tijd die je in de volgende stap (het begeleiden van de leeractiviteit) heel goed kunt gebruiken. De stap van ‘leeractiviteiten organiseren’ heeft veel te maken met klassenmanagement. Zo bepaal je vooraf of leerlingen individueel, in tweetallen of in groepjes gaan werken; en of er keuzemogelijkheden zijn voor materialen en hoe je die klaarlegt, zodat de leerlingen snel kunnen beginnen na de uitleg. Misschien besluit je dat je geen uitleg geeft maar werkt met instructiekaarten, zodat leerlingen zelf aan de slag kunnen als zij daaraan toe zijn. Bijvoorbeeld als de activiteit deel uitmaakt van een weekplanning die leerlingen zelf maken en die hun de ruimte geeft om activi teiten te plannen of te kiezen op de momenten die zij prettig vinden. In hoofdstuk 4 gaan we dieper in op deze derde stap van de cyclus. 1.3.4 Leeractiviteiten begeleiden De vierde stap van de cyclus gaat over het begeleiden van leeractiviteiten. Dit is een belangrijke stap, omdat je hier het verschil kunt maken tussen diepgaand of oppervlakkig leren van je leerlingen. Als het je lukt om tijdens het begeleiden de goede vragen te stellen, hulp te bieden op het moment dat dat nodig is en extra verdieping te vragen als je ziet dat een leerling het aankan, dan is de kans groot dat leerlingen ‘echt leren’. Zorg dat je je leerlingen goed kunt motiveren en stimuleren om goed aan de slag te gaan en te blijven. Een sleutel tot motivatie ligt al in de eerste fase, namelijk de fase van doelen stellen. Belangrijk is in dat verband dat je de gestelde doelen met je leerlingen be spreekt. Het is uit verschillende studies bekend dat leerkrachten die doelen met de leerlingen bespreken – en aan het einde evalueren – betere leeropbrengsten met de leerlingen realiseren dan leerkrachten die de doelen niet bespreken (Clarke, 2014). De tweede sleutel tot motivatie ligt in het tegemoetkomen aan de onder wijsbehoeften van de leerlingen, net zoals in het handelingsgericht werken. Een derde sleutel ligt in het geven van formatieve feedback terwijl zij aan het werk zijn. Dit komt in hoofdstuk 6 aan de orde in het kader van formatieve toetsing. Hoofd stuk 5 gaat over het begeleiden van leeractiviteiten, de vierde stap. Uit de praktijk: Driedimensionaal Juf Ineke zit met een groepje kleuters om zich heen platen te bekijken van zeedieren. Samen met de kleuters bespreekt juf Ineke wat er te zien is op de platen. ‘Die heeft veel kleurtjes’, roept Leander. ‘Ik weet wat dat is, dat is een kwal, met gekleurde sprieten.’ De kinderen vertellen over de vormen en kleuren die ze zien of wat ze denken dat het is wat ze op de plaatjes zien.

30