Doelgericht onderwijs ontwerpen - Bakx, Ros en Bolhuis

1 | De leerkracht als ontwerper

geven. De leerlingen zijn zo enthousiast dat ze ook thuis met de opdracht bezig zijn en de ouders zo steeds meer betrokken raken.

Extra: Toegankelijkheid van informatie, digitale toepassingen Alle informatie is tegenwoordig altijd en overal beschikbaar. Waar iemand zich ook bevindt, altijd heeft hij binnen enkele seconden toegang tot alle gewenste gegevens, via bijvoorbeeld zijn mobiel. De informatie op sites wordt heel anders gepresenteerd dan in boeken. Sites worden niet van boven tot onder gelezen, maar gescand. De ogen vliegen over het scherm en belangrijke steekwoorden en vaak ook cijfers worden opgepikt. Op een informatieve site worden zelden meer dan enkele pagina’s gelezen; wel wordt vaak doorgeklikt naar aanvullende of specifie ke informatie. Dit heeft consequenties voor de opbouw van websites. Goe de sites bevatten korte, heldere teksten met duidelijke kopjes, veel beeld taal en geluid, zoals concept maps, factsheets, infographics, illustraties, filmpjes, podcasts, enzovoort. De toegankelijkheid van informatie – feiten zoals in Wikipedia, maar ook bijvoorbeeld 3D-landkaarten (Google Earth), opinies, woordenboeken, ideeën, uitleg en nieuws – heeft grote consequenties voor het onderwijs. Moeten leerlingen deze informatie die snel beschikbaar is nog uit hun hoofd leren? Hoe leren leerlingen deze informatie te beoordelen, toe te passen en te integreren in reeds aanwezige kennis? En … hoe kunnen we leerlingen goed meenemen in ontwikkelingen als fake news? Hoe kunnen ze achterhalen of het misschien wel gaat om fake news? Wat betekent de toegankelijkheid van informatie en de snelle ontwikkeling van digitale toepassingen voor het onderwijs? Informatie op internet is niet gelijk aan kennis. Kennis wordt het pas als de informatie door leerlingen goed geïnterpre teerd kan worden en als de informatie voor leerlingen betekenisvol wordt. Het is van groot belang dat het onderwijs leerlingen een stevig kader biedt om nieuwe leerervaringen een plek te geven, en hun vaardigheden aanleert om zelf nieuwe kennis te verwerven én informatie te beoordelen op betrouwbaarheid. Om de wereld te begrijpen moeten leerlingen overzicht krijgen en inzicht ver werven in de belangrijkste concepten. Op deze wijze ontwikkelen leerlingen een ‘mentaal model’, een raamwerk van samenhangende begrippen waarmee ze al lerlei informatie snel en betekenisvol op kunnen nemen. Dit wordt ook wel een idiosyncratische kennisstructuur genoemd, wat betekent dat leerlingen hun eigen, persoonlijk opgebouwde kennisstructuur in hun brein vormen. Feiten over wan neer iets plaatsvond kunnen ze snel een plek geven doordat ze de tijdvakken ken nen met de belangrijkste kenmerken. Of ze kunnen gegevens over energieverbruik begrijpen omdat ze weten hoe elektriciteit ‘werkt’. Hoewel feitenkennis belangrijk is om mentale modellen op te kunnen bouwen, wordt die feitenkennis minder een

20