Doelgericht onderwijs ontwerpen - Bakx, Ros en Bolhuis

1 | De leerkracht als ontwerper

eigenlijk? En staat er wel iets in het boek over China en India? Moet ze daar zelf een les over bedenken? Wat is dan belangrijk voor de leerlingen om te weten? En moet ze de leerlingen meer achter de computer laten werken? En hoe zit het met de fijne motoriek? Ontwikkel je die ook in voldoende mate als je typt? Ze neemt zich voor al deze vragen met een collega te bespreken. Onderwijs in verandering Niemand had begin 2020 kunnen vermoeden dat scholen zouden sluiten en dat leerkrachten in één weekend zouden omschakelen naar afstandsonderwijs, of on line onderwijs. Dit was de grootste verandering die zich de afgelopen jaren had voorgedaan. Er werd een groot beroep gedaan op de flexibiliteit en het lerend vermogen van leerkrachten. Tot die tijd functioneerde het basisonderwijs in grote lijnen nog op dezelfde manier als vijftig jaar geleden. Het klassikale leerstofjaarklassensysteem voert nog steeds de boventoon, waarbij een leerkracht ervoor moet zorgen dat een klas met leerlingen gedurende een jaar een bepaalde hoeveelheid leerstof tot zich neemt. De leerkracht volgt daarbij de methode die de kerndoelen afdekt. Er zijn natuurlijk wel verschillen aan te wijzen: de grootte van de klassen is in de loop van de tijd wat afgenomen; de tafels staan iets anders gegroepeerd; uitleg wordt gegeven via een smartboard of activboard; en leerlingen moeten de opdrachten die eerst in het boek stonden, nu soms achter de computer maken. Maar … in essentie lijkt er – behalve tijdens de lockdowns – weinig veranderd. Toch zijn er, los van het online onderwijs, enkele veranderingen gaande. Som mige wetenschappers spreken zelfs van een revolutie in het onderwijs (Martens, 2007)! We zien de laatste jaren dat veel scholen in dezelfde richting bewegen. Op deze scholen proberen leerkrachten de leerlingen zelf een actieve(re) rol in het leerproces te geven, zodat ze leren omdat ze zelf iets willen weten en kunnen. Ze proberen leerdoelen voor leerlingen concreet te maken en te relateren aan de wereld om hen heen. Ook proberen ze hun meer autonomie te geven en meer uitdagende en betekenisvolle leeractiviteiten voor hen te ontwerpen. Waarom vinden deze veranderingen nu plaats? Er zijn verschillende redenen voor te geven: • de veranderende behoeften aan kennis en vaardigheden in de maatschappij; • de globalisering die toeneemt; • de technologische ontwikkelingen die nieuwe mogelijkheden bieden om te leren; • nieuwe wetenschappelijke inzichten over leren; • de steeds groter wordende druk om rekening te houden met verschillen tus sen leerlingen. Het onderwijs heeft als belangrijkste taak om leerlingen voor te bereiden op hun toekomst en hun daar een goede basis voor te geven. De ontwikkelingen in onze samenleving gaan echter de laatste decennia zo snel, dat het moeilijk is om te

1.1

16