Sibilla Oskam - Praktische taalvaardigheid voor Engels in het basisonderwijs - Uitspraak en grammatica

Sibilla Oskam Uitspraak en grammatica Praktische taalvaardigheid voor Engels inhet basisonderwijs

met audio-cd

c u i t g e v e r ij c ou t i n ho

De serieEngels inhet basisonderwijs (Eibo) vanSibillaOskambestaat uit:

n PraktischedidactiekvoorEibo vijfde, herzienedruk, isbn9789046900925

• Voordidactische vaardigheden • Kernmodule voor allepabostudenten (hoofdstuk1-9) - topics bij dekernmodule in Spreekvaardigheid

- classroomphrases bij hoofdstuk6-9 in Spreekvaardigheid - uitgewerkte voorbeeldmodule indedocentenhandleiding • Specialisatiemodule voorde specialisatie ‘Het ouderekind’ (hoofdstuk10-17) - topics bij de specialisatiemodule in Spreekvaardigheid - classroomphrases bij hoofdstuk13-15 in Spreekvaardigheid n Praktische taalvaardigheidvoorEibo–Uitspraakengrammatica tweede, herzienedruk, isbn9789046900932 • Voorde eigen taalvaardigheid • Deficiëntiecursus, gaat vooraf aan Praktische didactiek en Spreekvaardigheid • Deel 1–Uitspraak - met audio-cd - diagnostische toetsen envoorbeeldmodules indedocentenhandleiding • Deel 2–Grammatica - voorbeeldmodule, toetsen, antwoorden enuitwerkingen indedocentenhandleiding

n Praktische taalvaardigheidvoorEibo–Spreekvaardigheid tweede, herzienedruk, isbn9789046900949

• Voorde eigen taalvaardigheid • Volgt op Uitspraak en grammatica en sluit aanbij Praktische didactiek • Deel 1–Classroom language (unit 1 t/m12) - unit 6-9 sluitendirect aanbij hoofdstuk6-9vandekernmodule - unit 10-12 sluitendirect aanbij hoofdstuk13-15vande specialisatiemodule - antwoorden enuitwerkingen indedocenthandleiding • Deel 2–Eibo topics (topic1-10) - diagnostische toetsen indedocentenhandleiding

n Docentenhandleiding tweede, herzienedruk, tebestellenviawww.coutinho.nl

• Diagnostische toetsenbij Uitspraak en Eibo topics • Uitgewerkte voorbeeldmodules bij dekernmodule van Praktische didactiek en Uitspraak en grammatica • Toetsenbij Grammatica • Antwoorden enuitwerkingenbij Grammatica en Spreekvaardigheid

Praktische taalvaardigheid voor Engels inhet basisonderwijs Uitspraak engrammatica

SibillaOskam

tweede, herzienedruk

c u i t g e v e r ij

c ou t i n ho

bussum2011

Webondersteuning Bij deboekhoort eendocentenhandleiding. Docenten kunnendeze aanvragen op www.coutinho.nl/eibo . Degeluidsfragmenten zijndebeluisterenop www.coutinho.nl/oskam .

© 1999Uitgeverij Coutinhobv Alle rechten voorbehouden.

Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingenmag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vormof op enigewijze, hetzij elek tronisch,mechanisch, door fotokopieën, opnamen, ofopenigeanderemanier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming vandeuitgever. Voor zover hetmaken van reprografische verveelvoudigingenuit deze uitgave is toe gestaan op grond van artikel 16 hAuteurswet 1912 dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan StichtingReprorecht (Postbus 3051, 2130 KB Hoofddorp, www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Au teurswet 1912) kanmenzichwenden tot StichtingPRO (StichtingPublicatie- enRepro ductierechtenOrganisatie, Postbus 3060, 2130KBHoofddorp, www.stichting-pro.nl).

Eerstedruk 1999 Tweede, herzienedruk 2008, tweedeoplage 2011

Uitgeverij Coutinho Postbus 333 1400AHBussum info@coutinho.nl www.coutinho.nl

Binnenwerk: SjoukjeRienks, Amsterdam Omslag: DienBos, Amsterdam

Geluidopnames: PaulWeijenberg Studio’s, Amsterdam Nabewerking: Klanktank, Utrecht Stemmen: Eleanor Commander, Aart de Jong, SibillaOskam, JosOlivier enGiles Scott Smith Illustraties: Vandeafbeeldingenopblz. 75 (top shades), 98, 106en141 is debronniet meer te achterhalen. Personen of instanties die aanspraakmaken op bepaalde rech ten, wordt vriendelijk verzocht contact op tenemenmet deuitgever.

ISBN 978 9046900932 NUR842

Voorwoordbij de tweededruk

De samenstellingvandit boek is gebaseerdop jarenlange ervaring inhet hboaan de lerarenopleidingen vo en pabo, waaruit duidelijkwerdwaaraan behoeftewas ophet gebied van taalvaardigheid speciaal voor Eibo, zowel bij de student als bij dedocent. Ikbenmijn collega’s vandeVedocep (VerenigingvandocentenEngels aande pabo) enmet nameMarianne Bodde, Heleen Rijpstra en Yvonne van der Mey nog steeds dankbaar voor hun aandeel in de totstandkoming van de eerste druk van dit boek. Hun suggesties, commentaar en steunwaren zeer waardevol. Ook bedank ikmijn studenten, die het materiaal al in de vorm van readers gebruikt hebben, voorhunopbouwendekritiek. In deze tweede druk zijn alle illustraties –met uitzondering van enkele illustra ties uit Engels basisonderwijs (1983) die onvervangbaar bleken– afkomstiguit de meest recente leerpakketten voor Engels in het basisonderwijs (Eibo). Dit heeft uiteraardook consequenties gehadvoorde tekst. Praktische taalvaardigheidvoorEngels inhetbasisonderwijs – Uitspraakengram matica is dus geactualiseerd en beter afgestemd op de andere delen van de serie. Ondermeerhierdoor zijndebruikbaarheid en efficiëntie ervanverhoogd. Ikhoop dat dit boek een bijdrage zal blijven leveren aan de noodzakelijke taalvaardigheid voorEibovanzowel pabostudentenals leerkrachten inhetprimaironderwijs. Suggesties vangebruikers ter verbeteringvanzowel het boekalshet oefenmateri aal zijnvanhartewelkom (info@coutinho.nl).

SibillaOskam voorjaar 2008

Inhoud

Studiewijzer

9

Deel 1  n  Uitspraak

Inleiding

12 15 19 24 27 33 37 40 44 49 54 58 63 66 69 72 72 74 74 79 79 83 86 86 88 91

Diagnostische toetsen

1 Stemloze en stemhebbendemedeklinkers enklinkerverlenging

2 Sterke en zwakke vormen

3 [e] en [ ӕ ] 4 [ ɒ ] en [ ɔ :] 5 [ ʊ ] en [u:] 6 [ ɜ :] en [ ʌ ]

men -man spot – sport pull –pool bird–bud gate–goat thing– this

7 Tweeklanken [e ɪ ] en [ əʊ]

8 [θ] en [ð]

9 [s] en [z] endeuitgangen -s en -ed place–plays

10 [ ʃ ] en [ ӡ ]

shirt –pleasure church–George pen– ten–Ken read the letter leak–weak

[ ʧ ] en [ ʤ ]

11 [l] en [w] 12 [p h ] [t h ] [k h ]

13 [r]

Deel 2  n  Grammatica

1 Meervouden

1.1 Regelmatigemeervouden 1.2 Onregelmatigemeervouden 1.3 Enkelvoudofmeervoud?

2 ’s en ‘of’

2.1 ’s 2.2 of

3 Lidwoordenen telwoorden 3.1 Het onbepaalde lidwoord a(n) 3.2 Het bepaalde lidwoord the

3.3 Telwoorden

4 Hetbijwoord

96 96 96 97 98 99

4.1 De vormingvanhet bijwoord

4.2 Het verschil tussenbijvoeglijknaamwoord enbijwoord 4.3 Dezelfde vormvoor bijvoeglijknaamwoord enbijwoord

4.3 Werkwoord+bijvoeglijknaamwoord 4.4 De trappenvanvergelijking

5 Devoornaamwoorden

103 103 104 106 108 108 110 114 114 115 118 120 123 125 126 129 131 133 137 137 138 138 140 141 141 142 142 149 157

5.1 Persoonlijke voornaamwoorden 5.2 Wederkerende voornaamwoorden en ‘zelf’

5.3 Bezittelijke voornaamwoorden 5.4 Vragende voornaamwoorden 5.5 Aanwijzende voornaamwoorden 5.6 Onbepaalde voornaamwoorden

6 Hetwerkwoord 6.1 De gebiedendewijs 6.2 Deduurvorm 6.3 Simplepresent (o.t.t.) 6.4 Het hulpwerkwoord todo

6.5 Korte antwoorden

6.6 Minivraagjes ( tail questions , question tags ) 6.7 Dehulpwerkwoorden shall/will/would en tobe going to

6.8 Dehulpwerkwoorden can , may en could 6.9 Dehulpwerkwoorden must en tohave to

6.10 De gerund

7 Woordvolgorde 7.1 Debevestigende zin 7.2 De vragende zin

7.3 Uitzondering: enkelebijwoorden

7.4 Plaats voor tijd

8 Voegwoordenenvoorzetsels 8.1 De voegwoorden when en if

8.2 Het voegwoord as ende voorzetsels as en like

8.3 Voorzetsels

Antwoordenbij deopdrachten

Register

9

Studiewijzer

Doelstelling

Praktische taalvaardigheid voor Engels in het basisonderwijs – Uitspraak en gram matica beoogt de taalvaardigheid in het Engels van de (toekomstige) Eibo-leer kracht te vergroten. Uitgangspunt daarbij is startbekwaamheidseis I uit Startbe kwaamheden leraar primair onderwijs (Utrecht, 1997): ‘Debeginnende leraar beschikt over een zodanigeuitspraak, zinsbouw, spelling enwoordenschat inhet Engels dat hij in staat is omdeonder wijsleersituaties over dieonderwerpendie inde kerndoelenworden genoemduit te voeren. Hij is in staat om Engels als instructietaal tehan teren.’ De doelstelling beperkt zich uitsluitend tot die mate van taalvaardigheid die noodzakelijk is voordeberoepsuitoefening. De eigen taalvaardigheid vande (toekomstige) leraar basisonderwijs is, naast zijn of haar didactische competentie, van groot belang. Een goede uitspraak en een basiskennis van de voor Eibo relevante taalstructuren, taalfuncties en taal noties zijn onmisbaar voor de (toekomstige) leerkracht, niet in de laatste plaats omdat eenadequate taalvaardigheidhet vertrouwen indeeigencompetentieaan zienlijkvergroot. Dit boek is speciaal bedoeldomdeficiëntiesop teheffen en isdaarom zoontwor pendat het geschikt is voor zelfstudie. Het is inde eerste plaats geschreven voor pabostudenten die zich specialiseren in het oudere kind, maar in verbandmet hunbeoogdebrede inzetbaarheidookvoor studentendiezich specialiseren inhet jongere kind. Daarnaast biedt het boekbasischoolleerkrachten inde bovenbouw demogelijkheidhun taalvaardigheid te vergrotenomop een verantwoordewijze het vak tekunnengeven. Doelgroep

Indeling

Inhet eerstedeel vandit boek, overdeuitspraak,wordendieEngelseklankenbe handelddie voorNederlandstaligen inde praktijk problemen opleveren. Omdat inhet luistermateriaal vandeEibo-leerpakkettendeBritseuitspraak vanhet En gels centraal staat,wordt dezehier ook alsuitgangspunt genomen.

10

n Uitspraakengrammatica

Dit uitspraakdeel gaat uit van eendrietal diagnostische toetsendieduidelijkma ken waar de persoonlijke knelpunten liggen van de cursist en waar hij aan zal moetenwerken.Dit onderdeel is voorzienvan een cdmet oefenmateriaal. In het tweede deel, over de grammatica, ligt de nadruk op de grammaticale structuren die veel bij Eibo gebruikt worden en die voor veel studentennog een struikelblokblijken te zijn. Omde praktische toepasbaarheid te benadrukken, is dit onderdeel voorzienvanveel illustratiesuit recenteEibo-leerpakkettenwaarin debetreffende structurenaanbodkomen.Ook isbijditonderdeeloefenmateriaal opgenomen. Bij de opdrachtenmet * zijn antwoorden gegeven, zodat de student in staat isomzonderbegeleidingvaneendocent teoefenen inhet correct toepas sen van de aangeboden theorie. Het oefenmateriaal is eentalig: er worden geen vertalingengevraagd, aangeziendit geenonderdeel vormt vande leerinhoudvan het vakEngels inhet basisonderwijs.

Verhouding tot het andereboek Praktische taalvaardigheid

In het boek Spreekvaardigheid worden de leerinhouden van Uitspraak en gram matica bekendverondersteld.

Deel 1 Uitspraak

12

Inleiding

De meeste studenten hebben, als zij hun intree doen op de pabo, een redelijke Engelseuitspraak.Ditwil zeggendat hunuitspraakvoldoende is om zich tekun nen redden inalledaagse situaties.Van leerkrachtendiehet vakaanbieden,wordt echtermeer verwacht. Zij gaanhet vak geven aan tien- tot twaalfjarigen, die zeer bedreven zijn in het imiteren van klanken en intonatie. Hoewel alle Eibo-leer pakkettengebruikmakenvanaudiocassettesof cd’s, die ingesprokenzijndoorna tive speakers, is gebleken dat de kinderen toch grotendeels de uitspraak van de leerkracht overnemen. Dat is ookbegrijpelijk:met de cassettes of cd’s hebben zij geenpersoonlijke relatie,methun leerkrachtwel.Het isdanookvangrootbelang dat de leerkracht een correcte uitspraak heeft enhet Engels niet spreektmet een Nederlands accent,waardoor er geen sprakemeer is van ‘authentiek taalaanbod’. De ervaringmet dit zelfstudiemateriaal wijst uit dat de student zich in korte tijd een voldoende Engelse uitspraak eigen kanmaken. Daarnaast is het aan te bevelen regelmatigprogramma’sopdebbc tevolgen, omde input vanauthentiek Engels zogrootmogelijk temaken. Dit uitspraakdeel bestaat uit een aantal theorielessen, verdeeld in units, die ge wijdzijnaandebelangrijksteverschillen tussenNederlandseenEngelseklanken. Elke unit bevat een inleidingwaarinhet uitspraakprobleemwordt uitgelegd, een foutenanalysewaarinde verschillen tussendeNederlandse enEngelse uitspraak aande orde komen en eenuitspraakadvies. Aanhet eind van elke unit staanuit spraakoefeningendiedienen als begeleidingbij het beluisterenvande cd. De cursist begint met het uitspreken van drie diagnostische toetsen. Deze zijn bedoeld om persoonlijke knelpunten bij de Engelse uitspraak vast te stellen. De toetsen kunnen door de docent gecorrigeerdwordenmet behulp van correctie formulieren (ziededocentenhandleiding).Dezecorrectieformulierenzijnonder verdeeld in units die corresponderenmet de units van het uitspraakdeel. Boven elke unit staandemogelijke uitspraakfoutenweergegeven in fonetisch schrift. In de tekst zijn die letters of lettercombinaties onderstreept die fout zijn uitgespro ken. Boven de unit is de betreffende uitspraakfout omcirkeld: het eerste foneti sche teken is de foute klank, het tweede fonetische teken, nade schuine streep, is de correcte klank. Als dedocent een letter inde tekst heeftdoorgestreept, wil dat zeggendat de cursist debetreffendeklank tenonrechteheeftuitgesproken. Inhoud Werkwijze

13

Inleiding n

Unit 1 voicing/devoicing

f/v s/z t/d k/g p/b d/t

Hegaveme a very nicepresent.

De letters ‘g’, ‘v’ en ‘s’ zijnonderstreept en inditgeval zijndusde fonetische tekens [k/g], [f/v] en [s/z] omcirkeld . In een oogopslag is nu te zienmet welke Engelse klanken de cursist moeite heeft en inwelke unit de betreffende klanken behan deldworden. Decursist zalmerkendathij indit stadiumnogveel foutenmaakt,maarmoet zich daar vooral niet door laten ontmoedigen: door bewustwording en oefening verbetert deuitspraakoverhet algemeen spectaculair! Voor een goed rendement is het beslist aan te raden dat de cursist de foneti sche tekens goed bestudeert. In de units worden daartoe niet alleen de klanken behandeld, maar ook de bijbehorende fonetische tekens. Kennis daarvan is niet alleen van belang om klanken te identificeren (letters geven niet altijd de juiste klankweer!), maar ook om de uitspraak van eenwoord te kunnen opzoeken in eenwoordenboek. Op de website www.coutinho.nl/oskam staan de voorbeeldzinnen en woorden die horen bij de foutenanalyses ende uitspraakoefeningen. Hierwordt naar ver wezenmet eenpictogrammet tracknummer.Door opdit pictogramof op luister teklikken, kom jeopdewebsite terecht. Bij het onderdeel ‘foutenanalyse’ luistert de cursist alleen naar de fouten die eenNederlandse sprekermaakt ennaar de verschillen tussendeNederlandse en deEngelseklanken. Bij het onderdeel ‘uitspraakoefeningen’ zegt een native speaker eerst een woord of een zin. Daarna volgt eenpauze, waarinde cursist het woord of de zin nazegt. Vervolgens is ter controle de native speaker te horen die dezelfde zin of hetzelfdewoord nogmaals uitspreekt. Bij paren vanwoorden of zinnenmoet de cursist eerstnaarhethelepaar luisteren, zodathijhetverschil goedhoort.Daarna herhaalt hij dewoordparenof zinnen. Het gebruikvandewebsite

nr

cd: I loveher place. I loveher plays. cursist: I loveher place. I loveher plays. cd: I loveher place. I loveher plays.

14

Deel 1 n Uitspraak

Het kan zijndat de pauze opde cd te kort is, gebruik indat geval de pauzeknop opde cd-speler. Bij het oefenen van klanken, woorden en zinnenmet behulp vande cdmoet uiteraard speciale aandacht worden besteed aan de persoonlijke knelpunten. Daarnawordendeonderdelenvandediagnostische toetsendie ineerste instantie problemenopleverdenopnieuwuitgesproken endoordedocent beoordeeld. Lengte Een lange klinker wordt aangeduidmet het symbool : (dubbele punt). Vergelijk seat [si:t] en sit [s ɪ t]. Klemtoon Als een lettergreep de klemtoon krijgt, wordt dit weergegeven door een ’ (apos trof) vóórde lettergreep.Vergelijk record [’rek ɔ :d] en to record [r ɪ ’k ɔ :d]. Enkele fonetische symbolenvanhet Engels

Klinkers lang

kort

tweeklanken [e ɪ ] b ay [a ɪ ] b uy [ ɔɪ ] b oy [ əʊ ] b oa t [a ʊ ] ab ou t

[ ɪ ] p i t [e] p e t [ ӕ ] p a t [ ʌ ] l u ck [ ɒ ] p o t [ ʊ ] b oo k [ ə ] a gain

[i:] b ea n [ ɑ :] b ar n [ ɔ :] b or n [u:] sp oo n [ ɜ :] b ur n

Medeklinkers [ ɡ ] g ame

[ ŋ ] lo ng

[ ʃ ]

sh ip

[ ʧ ]

[ ӡ ] plea su re

ch ain

th in th en

[θ] [ð]

[ ʤ ] Ge or ge

Enkele fonetische symbolenvanhet Nederlands

[x] g at [y] p u t [ ɛ ] g e k

15

Diagnostische toetsen

Toets 1 (unit 1-4)

n

Unit 1

In autumn the leaves of these trees turn red. He gaveme averynicepresent. Let’s go to themovies. Twelve andfivemake seventeen.

She tried tofind a job. I love food like lobster and crab. Hewasmuggedby agangof girls. I’ll beback to collectmybag. I bought apretty sweater. Holland exports a lot of butter. I’mhavingboiledpotatoes.

Unit 2

I havebeen looking all over for you! Wewill keep in touch. Doyouwant tobe afireman? Paul and Jane are gettingmarried!

Unit 3

Not everyone likes redpeppers. Thebest thing todo is to sendhim tobed. Ten childrenwere left in the shed. We’dbetter take a rest. What abadmatch! I’mglad I’mback! Themanhandedme thekeys to the van. I’d like someof that apple jam. This camera comes in a leather bag.

16

Deel 1 n Uitspraak

Couldyou lendme some cash? That smells quitebad! I bought anew red jacket.

Unit 4

What have yougot there? Bobhas somenasty spots. He lived inCapeCod.

Feed thehorse everymorning andgivehimwater. Have agood look at theblackboard.

Mybosswantsme tomop thefloor. I have tobe there at four on thedot. GoodGod! It’s toohot for sports!

Toets 2 (unit 5-9)

n

Unit 5

Shewrote a famous cookerybook. I thinkbullfighting is butchery. Theworld is full of nastypeople.

Football hooligans are really anuisance! There is chewinggumon theblue cushion. Our cookmade some lovely tomato soup. You coulddowith somenew shoes!

Unit 6

These curtains are certainlydirty! What apieceofwork isman!

My sonput the rum in the cupboard. Somepeopledon’t likeDutch foodverymuch. I just love that colour! I’veheard it’shis birthday tomorrow. I’mgivinghimDonaldDuck sunglasses! Howmuch are theseonions,MrsTurner?

17

Diagnostische toetsen n

Unit 7

The train is late. Put thepapers on the table,MrsGrey! Theplane leaves at ten to eight today. I knowhe always goes byboat. I bought this coat somedays ago. She toldmewe’redining at home. Don’t put your thumb inyourmouth. I thought hewas at the theatre. Blood is thicker thanwater. Thatwas a silly thing todo! I don’t like either oneof your brothers. Thisway theywill never get there. Special offers! Lowprices! Easy terms! He slipped a fewpounds inmybag. She lives close to thepubs. Thehorseswereprepared for the races. Iwaited for ages! Supposing it rains? Unit 9 Unit 8

Toets 3 (unit 10-13)

n

Unit 10

Put thedishes in thedishwasher. It is rather chilly in this church. She signed apetition. TheEnglish teamwon thematch against theDutch. George iswaiting for youon thebridge. Your cherry jam is agreat success! I onlywatch televisionon special occasions.

18

Deel 1 n Uitspraak

Unit 11

Please, close thedoorwhenyou leave. I alwayshave aglass ofmilk for lunch. Tellme, doyou like that leather ball? Wherewere you last night? What is shewearing for thewedding? Hemarried awealthywidow.

Unit 12

I have seen a lot of tennis on television lately. Put thekeyonmy table. Giveme apen and apieceof paper, please. Wouldyou care for a cupof coffee? You cankeep the change.

I hurtmywrist andmy thumb. Write thisdown. Half apoundof salmon, please. Listen tome!

Unit 13

Ringmewhenyou return. My country, right orwrong. PrinceCharles presented theprize. That colour is reallygreat! Peter andRichard are comingover. Markmywords! OxfordStreet is the thirdon the right.

19

UNIT 1 Stemlozeen stemhebbende medeklinkers en klinkerverlenging

ferry-very place-plays

DEVOICING

Elke taal heeft zowel stemloze als stemhebbendeklanken. Stemloos zijndieklan kenwaarbij de stembandenniet trillen en stemhebbend zijn de klankenwaarbij de stembandenwél trillen.Dit trillen is tevoelenalsweonzevingersoponzekeel leggen.Het uitsprekenvandieklankengaat gepaardmet een soort gebrom. Alle klinkers zijn per definitie stemhebbend . We kunnen dit onthouden door te denken aanhet feit dat zangers, als ze toonladders oefenen, altijdklinkers uit sprekenennooitmedeklinkers: stemhebbendeklankendragenver, stemlozeniet. Medeklinkers kunnen zowel stemloos als stemhebbend zijn. Hieronder staat een schemavande stemloze en stemhebbendemedeklinkers inhet Engels: [ ӡ ] Als een letter tussen vierkantehaken [] staat, wordt het fonetische tekenbedoeld enniet de letter die gebruiktwordt inde spelling van eenwoord.De [ ɡ ] bijvoor beeld is niet dezelfde klank als ‘g’ inhetNederlandse ‘ g at’,maarwordt uitgespro ken als [ ɡ ] inhet Engelse ‘ g oal’. stemloos: [p] [b] [t] [d] [k] [ ɡ ] [θ] [ð] [f] [v] [s] [z] [ ʃ ] stemhebbend:

Devoicing is het stemloosmaken van stemhebbendemedeklinkers.

Foutenanalyse (1)

n

Nederlandstaligenhebbenbijnazonderuitzonderingeensterkeneiging totdevoi cing.Dat komt doordat dat inhetNederlands eenvolslagennormaal verschijnsel is. Als wij zeggen ‘Ik ga naar be d ’ of ‘Ik ga in ba d ’, zeggenwij [bet] en [b ɑ t].We hebben eenhoe t op en zeggen ‘Ikhe p ’ inplaats van ‘Ikhe b ’. Devoicing in een vreemde taal leidt tot een typisch Nederlands accent. We noemen dit ‘moedertaalinterferentie’: onze moedertaal stoort als het ware het spreken van een vreemde taal. Zij is zo sterk verankerd in ons onderbewustzijn

20

Deel 1 n Uitspraak

dat wij niet beseffendat we eenNederlandse klankproduceren inplaats vanbij voorbeeld eenEngelse.

Luisteroefening

Oefening1 Luister naar de volgende voorbeeldenvandevoicing.Opde cd is eerst deNe derlandseuitspraak tehoren endaarnade correcteEngelseuitspraak:

1

She lives ina village . Heplays in a band . He likes to go to the movies . She has a job . I have a dog . She is five years old . She lives in a very big house.

Dat het belangrijk is om devoicing te vermijden, mag blijken uit de volgende woordparen ( minimal pairs ). Het zijnwoordendie op één klankna identiek zijn inuitspraak. Bij devoicing treedt er betekenisverwarringop:

bet – bed bat – bad

pick – pig

life – live pup – pub ferry – very fake – vague fan – van back – bag cave – gave

Uitspraakadvies

n

Spreek om devoicing te voorkomen ten eerste die klank uit die te zien is in de Engelse spelling: zeg [bed] in plaats van [bet], [b ɪ g] in plaats van [b ɪ k], [veri] in plaats van [feri], enzovoort. Levert dat nog niet het gewenste resultaat op, dan is het aan te raden achter een stemhebbende slotmedeklinker de ‘mompelklank’ (uh…) [ ə ] uit te spreken (zie uitspraakadvies 3 inunit 6). Dat zal eerstwat onnatuurlijkklinken,maar op denduur verdwijnt die ‘mompelklank’ vanzelf enblijftwel de juiste stemhebben deklankover. Nog een eenvoudighulpmiddel is omdeEngelse letter v [v] uit te spreken als deNederlandse letter w [v]. In de zin ‘Ik w oon in W est’ klinkt het woord ‘West’ precies hetzelfde als het Engelse woord ‘vest’. Het fonetische teken voor beide klanken is danookhetzelfde, namelijk [v] enbeidewoordenhebben een identie ke fonetische transcriptie: [vest].

21

Unit 1 n Stemloze en stemhebbendemedeklinkers en klinkerverlenging

Deklank [ ɡ ] als inhetEngelsewoord goal , dat vaakuitgesprokenwordt als ‘kool’, kunnenweonseigenmakendooreenbaby te imiterendiegezelliggeluidjes ligt te maken indewieg: ‘guhguhguhguh’. Klinkerverlenging Kijk nogmaals naar de bovenstaande minimal pairs. Als een native speaker de eerste tienwoordparen na elkaar uitspreekt, is er naast het verschil [ p, b ], [ t, d ], enzovoort een tweede verschil inuitspraak tehoren: namelijk klinkerverlenging . Bij klinkerverlengingwordt de klinker voorafgaand aande stemheb bende slotmedeklinker langer uitgesprokendandievoor een stemloze slotmedeklinker. Het is vanbelangdat dit ookgebeurt, aangezienbij snel sprekenhet verschil tus sen stemloze en stemhebbende medeklinkers aan het eind van een woord niet meer zoduidelijk tehoren is,maar de klinkerverlengingwel.Daar zal eennative speakeruit opmakenomwelkwoordhet gaat!

VOICING

Het omgekeerde verschijnsel vandevoicing is voicing .

Voicing is het stemhebbendmaken vaneen stemlozemedeklinker.

Foutenanalyse (2)

n

Nederlandstaligen hebben de neiging de stemloze [t] als een stemhebbende [d] uit te sprekenwanneer deze tussen twee klinkers staat. ‘Wha t a pre tt y swea t er!’ wordt dan uitgesproken als: [w ɒ d ə pr ɪ di swed ə r]. Deze fout is eenvoudig te cor rigeren.

Uitspraakadvies

n

Als de letter ‘d’ staat indeEngelse spelling, spreekdan een [d] uit. Staat er een ‘t’, spreekdan een [t] uit.

22

Deel 1 n Uitspraak

Samenvatting

n

1 Inhet Engelswordenmedeklinkersuitgesproken zoals ze gespeldworden:

t = [t], d= [d]; v= [v]=Nederlandsew; g= [ ɡ ]=guhguhguh (zie voor ‘ge’ en ‘gi’ unit 10).

2 Deklinker voor een stemhebbende slotmedeklinkerwordt verlengd:

De [e] in [bed] is bijna tweekeer zo lang alsde [e] in [bet]. De [e] in [bet]wordt kort enkrachtiguitgesproken.

Uitspraakoefeningenbij unit 1

n

Oefening2 Luister en spreekna:

2

I loveherplace. I loveherplays.

I don’t like this ferrymuch. I don’t like this verymuch.

Oefening3 Luister en spreekna:

f/v

fan–van fast –vast life– live

Itmoves very fast. Fannybroke the vase.

Shehas averypretty face. Playedbefore a live audience.

k/g dock–dog Got anyplans?Let’s goout! back–bag Mygrandmahas abigdog. could–good It’s great to see you again! Thatwas agoodguess!

t/d cot – cod

Pat bought anewwritingpad. You’dbetter read that letter.

d/t

bet –bed pat –pad

What’s thematter? Littlekids lovepets. I’mgetting some tomatoes and some cod.

23

Unit 1 n Stemloze en stemhebbendemedeklinkers en klinkerverlenging

s/z

price–prize Tieup that loose end. face–phase Don’t lose thekeys! loose– lose Goodnews!We’vewonfirst prize!

Oefening4 Luister en spreekna:

He lived aquiet life. Please, handmemybag. What abad idea! Time for bednow, kids! Thepubwon’t open till five. Turn topage seven.