De bestuurlijke kaart van de Europese unie 6e druk - Anna van der Vleuten

10.4 • Tot slot

lidstaten overgelaten. Langzamerhand is echter het besef gekomen dat effectief milieubeleid staat of valt met goede handhaving. In de afgelopen jaren is daarom veel energie gestoken in het bedenken van maatregelen die de handhaving van Europees milieurecht moeten versterken. Een belangrijke stap is de richtlijn over het gebruik van strafrecht, die in oktober 2008 werd aangenomen. Sindsdien kan de Europese milieuwetgeving bepalen dat lidstaten bepaalde straffen moeten in voeren voor het overtreden van milieuwetten. Vóór deze richtlijn konden alleen lidstaten zelf hiertoe besluiten. Verder heeft de Europese Commissie in 2016 de ‘Environmental Implementation Review’ geïntroduceerd. Dit is een cyclus van steeds twee jaar waarin de implementatie van Europese milieuregels wordt be oordeeld aan de hand van landenrapporten en daaropvolgend overleg tussen lidstaten en de Commissie (Europese Commissie, 2016). Deze ontwikkelingen betekenen niet dat er in de EU alleen maar meer of sterker milieubeleid komt. De aandacht voor het milieu en specifieke thema’s daarbinnen is in de loop der tijd in golven gegaan. Een terugkerend discussiepunt is de verhouding tussen milieubeleid en economische groei. Ondanks pogingen om die twee te verenigen in het concept van ‘duurzame groei’, staan de doelen van duurzaamheid en economische groei elkaar volgens sommigen behoorlijk in de weg. Ook wordt kritisch gekeken naar regelgeving die belemmerend kan wer ken voor het bedrijfsleven of hoge administratieve lasten met zich meebrengt, onder andere in het kader van het ‘better regulation’-programma van de Com missie. Zowel in 2005 als in 2014 presenteerde de net aangetreden Commissie in dat kader een lijst met wetsvoorstellen die al klaarlagen maar zouden worden ingetrokken. Daar zaten ook diverse voorstellen voor milieumaatregelen bij. Na de eurocrisis (zie hoofdstuk 9) lag de nadruk lange tijd op het versterken van de economie. Ook in de toekomst zal deze balans permanent onderwerp van discussie blijven. Landbouw en milieu zijn allebei terreinen waarop de EU al sinds lange tijd zeer actief is. Ze vertonen dan ook een aantal duidelijke overeenkomsten. Op beide terreinen is een uitgebreid bestand aan Europese wetgeving opgebouwd. Ze be horen daarmee tot de beleidsterreinen waarop de EU de grootste invloed heeft op haar lidstaten. Naar schatting is meer dan 50 procent van alle nationale wet- en regelgeving op deze terreinen direct gebaseerd op Europese richtlijnen en verordeningen. Daarnaast zijn het landbouw- en het milieubeleid sterk geïnstitutionaliseerd, met vaste besluitvormingscircuits, vaste deelnemers en vaste thema’s. Daardoor vertonen ze een eigen dynamiek, die moeilijk van buiten te veranderen is. Her vorming van beleid verloopt op beide terreinen dan ook langzaam.

10.4 Tot slot

191