Samen opvoeden - Joris van Veen

1 • Samen opvoeden

overmatig drank gebruiken. Van de 16- tot 20-jarige drinkers is het percentage met overmatig drankgebruik 11 procent in 2020 (Nederlands Jeugdinstituut, 2021). In een gezondheidsenquête van het CBS uit 2018 (Centraal Bureau voor de Statistiek, 2018) gaf 5 procent van de jeugdigen tussen 16 en 20 jaar aan een depressie gehad te hebben in de laatste twaalf maanden. In 2017 zijn 81 jonge ren (tussen 10 en 20 jaar) overleden aan suïcide (Gijzen et al., 2019). En zo doen zich nog tal van andere opvoed- en opgroeiproblemen voor die het ouders en andere opvoeders moeilijk maken. In een aantal gevallen hebben de problemen een directe relatie met het welzijn van de opvoeders zelf. In Nederland lijden zo’n 405.000 ouders aan een psychische en/of versla vingsproblematiek. In totaal hebben deze ouders 577.000 kinderen onder de 18. Deze kinderen noemen we KOPP/KOV-kinderen, wat staat voor Kinderen van Ouders met Psychische Problemen en Kinderen van Ouders met een Ver slaving (Van Doesem et al., 2019). In de studie Kinderen met meervoudige ontwikkelingsproblematiek (2008) geven Prinsen et al. een overzicht van de veelheid van problemen waarvoor jeugdigen en hun ouders kunnen komen te staan en waardoor opvoedvragen kunnen ontstaan. Ze gaan uit van het containerbegrip ‘psychosociale proble matiek’. Daarin maken ze een onderscheid tussen: • gedragsproblemen , zoals agressief gedrag, druk en impulsief gedrag, antiso ciaal gedrag, kleptomanie of pyromanie (ziekelijke neigingen om te stelen of om vuur te stoken), waarbij jeugdigen hun problemen ‘externaliseren’ (als het ware ‘naar buiten gooien’); • emotionele problemen , zoals teruggetrokkenheid, internaliserend pro bleemgedrag, angsten, depressiviteit, stemmingsstoornissen of hyperge voeligheid, waarbij jeugdigen problemen ‘internaliseren’ (als het ware ‘naar binnen richten’); • somatische problemen : Prinsen et al. halen onderzoeken aan (onder andere van de Jeugdgezondheidsdienst) waaruit blijkt dat 13 procent van de basis schoolleerlingen kampt met langdurige ziekten of handicaps (in dit boek spreken we bij voorkeur van ‘beperkingen’), maar wijzen ook op andere mogelijke somatische problemen zoals astma, allergieën en eczeem, die een normaal functioneren kunnen belemmeren. Recent onderzoek van het Verwey-Jonker Instituut (Van Hal et al., 2019) wijst uit dat tussen de 17 en 20% van de jongeren tussen 0 en 25 jaar een somatische aandoening heeft. • leerproblemen : problemen die ontstaan doordat jeugdigen onvoldoende (kunnen) profiteren van het onderwijsaanbod, bijvoorbeeld zwakbegaafd heid of een verstandelijke beperking, maar ook problemen zoals dyslexie, rekenblindheid of aandachtsproblemen;

32