Samen opvoeden - Joris van Veen

1.4 • De opvoed- en opgroeiomgeving stimuleren en het opvoedproces begeleiden

Gaat het in het ene opvoedmilieu misschien wat moeizaam, dan zijn er mogelijk nog wel positieve ontwikkelingen te melden op andere fronten. Voor pedagogisch professionals speelt ook de vraag of er voldoende samenhang is tussen de verschillende leefwerelden waarin jeugdigen opgroeien en zich ontwikkelen: Groeit een kind op tussen twee werelden? Wordt het in de war gebracht doordat er thuis compleet andere regels en normen gelden dan bui tenshuis, bijvoorbeeld op school? Met hun brede blik op deze horizontale as zijn pedagogisch professionals in staat om een vertaalslag te maken van in dividuele vraagstukken van een kind naar collectieve pedagogische kwesties. Van pedagogisch professionals vergt het begeleiden van deze opvoedvraag stukken kennis over de normale en afwijkende ontwikkeling van jeugdigen. Kennis over de verschillende ontwikkelingsdomeinen van kinderen is essen tieel om te snappen waardoor ontwikkelingsproblemen kunnen ontstaan. Vrijwel geen enkel kind ontwikkelt zich precies volgens het boekje. Een ‘ge middeld’ kind bestaat niet. Ieder kind volgt min of meer een eigen ontwik kelingslijn. Het ene kind begint door alle records te breken – het zit, staat en praat veel eerder dan de even oude baby van de buren – maar daarna doet het ’t weer een poosje kalmer aan. Het andere kind komt in de ontwikkeling wat trager op gang, maar haalt daarna zijn leeftijdgenootjes wel weer in. De ene baby begint met kruipen, de andere leert eerst zitten. De ontwikkeling verloopt ook niet bij alle jeugdigen in exact hetzelfde tempo: sommige jeug digen komen al op jonge leeftijd in de puberteit, andere wat later; sommige zijn snel klaar met puberen, andere doen er jaren over. Daarom is een kleine achterstand in de ontwikkeling niet direct een reden voor ongerustheid en is een kleine voorsprong geen reden om het kind direct aan te melden bij een school voor hoogbegaafden. Een achterstand in de ontwikkeling is alleen ver ontrustend als die wordt veroorzaakt door een onderliggend probleem en als dit van negatieve invloed is op de verdere ontwikkeling van het kind; dan is professionele hulp noodzakelijk (Janssen & Beuker-Tierie, 1981). Problemen kunnen zich op tal van terreinen voordoen: problemen in de re latie met de ouders, psychische of psychosociale problematiek, gedragsproble men van allerlei aard, gezondheidsproblemen (waaronder drugs- of overmatig drankgebruik), problemen met leren of met school (zoals spijbelen en vroeg tijdig schoolverlaten), problemen met vrienden en problemen met het vinden van werk. Zo weten we uit onderzoek dat 11 procent van de kinderen in groep 6 tot en met 8 in het basisonderwijs en speciaal onderwijs soms tot vaak gepest worden (Nederlands Jeugdinstituut, 2022b), en dat jeugdigen op jonge leeftijd al 1.4.2 Normale en afwijkende ontwikkeling van jeugdigen

31