De brede basis van het sociaal werk - Spierts, Sprinkhuizen, Hoijtink, Jonge, Doorn

1.1 • Inleiding

1 Sociale dimensies van ‘sociaal’ werk

Marc Hoijtink & Marcel Spierts

1.1 Inleiding

In dit hoofdstuk staat de vraag centraal waarom we spreken van ‘sociaal’ werk. Het gaat ons nadrukkelijk niet om een uitputtende analyse van het ‘sociale’ vanuit een sociologisch of filosofisch perspectief, maar om het verkennen en expliciteren van verschillende dimensies van het ‘sociale’ in relatie tot sociaal werk. Het is opvallend dat in tal van boeken en artikelen over sociaal werk de betekenis van de term ‘sociaal’ doorgaans impliciet blijft. Vaak gaat het wel over verbreding of versterking van de gemeenschappelijke stam van verschillende beroepsgroepen, maar hoe dat zich verhoudt tot de term ‘sociaal’ blijft dikwijls onbesproken. Mogelijk heeft dat te maken met de diversiteit aan betekenissen die achter deze term schuilgaat. Als het al onderwerp van gesprek is, dan ontstaat er nogal eens een Babylonische spraak verwarring. Het onbenoemd laten van dit thema is dan ook weliswaar te begrijpen, maar daarmee nog niet functioneel, zeker met het oog op de eigenheid van profes sioneel sociaal werk in relatie tot andere beroepen en de bredere samenleving. In dit hoofdstuk brengen we ‘het sociale’ van sociaal werk in beeld. Het doel is niet alleen om aan te zetten tot reflectie over hoe mensen en instituties met elkaar verbon den zijn en hoe dit het dagelijks leven van mensen vormt. We willen ook bijdragen aan een andere belangrijke inzet van het boek, namelijk het verder versterken van een gemeenschappelijke identiteit en het ontwikkelen van professionaliteit van aanko mende sociaal professionals. Wat verbindt jongerenwerkers, maatschappelijk werkers, opbouwwerkers en professionals met een sociaalpedagogische achtergrond? Waar mee houden sociaal werkers zich bezig in wijkteams, buurthuizen, de jeugdzorg, de langdurige ouderenzorg, de maatschappelijke dienstverlening en cultuur en educatie? We starten in paragraaf 1.2 met de sociale context waarbinnen mensen leven, de onderlinge verwevenheid van menselijk handelen en de relatieve autonomie van sociale processen. We laten zien dat een strikte scheiding tussen mensen en hun soci ale omgeving eigenlijk niet goed te maken is. In paragraaf 1.3 betogen we dat dit uitgangspunt een belangrijke grondslag vormt voor de positionering, theorievorming en praktijk van sociaal werk. Tevens laten we zien hoe die sociale omgeving zowel een

27