Strategisch ontwerpen - Herman Blom & Bas van Lanen

1.4 • Ontwerpprocessen nader verkend

een uitbreiding van zijn assortiment, Marc wil zijn publiek vermaken en aan het denken zetten en Louise wil tegemoetkomen aan de vraag van haar opdracht gever. Vervolgens doorlopen ze alle drie op eigen wijze een proces om tot een oplossing te komen, resulterend in een eindproduct dat in de praktijk gebracht wordt. Schematisch zou dit proces als volgt kunnen worden verbeeld.

Behoefte/probleem

Oplossing

Invoering

Figuur 1.1 Fasering van het ontwerpproces (variant 1)

Deze fasering staat echter niet symbool voor alle ontwerpprocessen. Zo zijn er ook ontwerpprocessen waarbij op voorhand geen sprake is van een duidelijke aanleiding of behoefte. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de werkwijze van sommige start-ups in de technologische sector. Tijdens het scheppend proces staat het ver kennen van de mogelijkheden van de technologie voorop. Ontwikkelaars krijgen soms pas zicht op behoeften op het moment dat de eerste prototypes getest wor den of producten op de markt verschijnen. Ook bij toevallige ontdekkingen is dit vaak het geval. De toevallige ontdekking is dan een oplossing voor een ander pro bleem dan het probleem waarop het ontwerpproces oorspronkelijk gericht was.

Oplossing

Invoering

Behoefte/probleem

Figuur 1.2 Fasering van het ontwerpproces (variant 2)

Een ontwerpproces kan ook tot uitkomsten leiden zonder dat daarvoor een dui delijke aanleiding bestaat. Denk bijvoorbeeld aan de werkwijze van een kunste naar die experimenteert met nieuwe technieken of aan de ontwikkeling van een product waarvoor geen markt is. Dit laat onverlet dat er in een later stadium altijd alsnog een noodzaak of behoefte kan ontstaan. In veel ontwerpprocessen wordt in meer of mindere mate aandacht besteed aan het probleem of de behoefte, de oplossing en de invoering van die oplossing. We onderscheiden in dit boek dan ook drie ontwerpfasen: de probleemfase, de oplossingsfase en de invoeringsfase (zie figuur 1.3), die in hoofdstuk 2 verder worden uitgelegd. Ontwerpprocessen verschillen in de volgorde en de frequentie waarin en de intensiteit waarmee deze fasen doorlopen worden. De verschillen de ontwerpfasen vertonen altijd een zeker mate van overlap, omdat ze nooit he lemaal los van elkaar staan. Zo zul je bij het doorlopen van de probleemfase ook al in meer of mindere mate informatie verkrijgen over de oplossing en bewust of onbewust werken aan de toekomstige invoering daarvan (bijvoorbeeld omdat

37