Strategisch ontwerpen - Herman Blom & Bas van Lanen

1 • De wereld van het ontwerpen

burgers en niet meer onder parlementaire controle komen. Ontwerpers in dienst van ‘burgerkracht’ en ‘burgermacht’ onttrekken zich daarmee aan democrati sche processen, omdat zeggenschap wordt gedelegeerd naar een min of meer toevallige groep mensen. Verwerking Bedenk een paar voorbeelden van ontwerpprocessen uit de commercie, de we tenschap of het openbaar bestuur waar de initiatiefnemers anders dan verwacht te maken kregen met kritische actoren die wilden meedenken (denk bijvoorbeeld aan het Energieakkoord of het Klimaatakkoord). Wat waren de consequenties van de geëiste inspraak? Zogeheten ‘stadsontwerpers’ helpen lokale overheden om problemen op te los sen. Elke grote gemeente heeft een dergelijk team, bijvoorbeeld voor de vorm geving van de openbare ruimte met betrekking tot auto’s, fietsen, honden of toeristen. Als de politieke kleur van het college van burgemeester en wethouders verandert, moeten ontwerpers soms oplossingen gaan bedenken die haaks staan op de beleidsvoorkeuren van de vorige politieke meerderheid of niet passen bij hun eigen idealen. De speelruimte van de social designer wordt daarmee beïn vloed. Denk aan de omgang met shared space in het verkeer, ‘hondenbeleid’ als hondenbelasting, ‘armoedebeleid’ met ondersteunende regelingen voor minder draagkrachtige gezinnen of vergunningenprocedures voor studentenhuisvesting. De ontwerpende ambtenaar heeft zich dus tot zijn politieke opdrachtgevers te verhouden. De vraagt rijst of alle scheppende activiteiten van een beroepsbeoefenaar ook als ontwerpactiviteiten opgevat kunnen worden. Gekscherend zou je kunnen zeggen dat een politieagent die tijdens de lunch zijn brood smeert ook aan het ontwerpen is. Toch zal waarschijnlijk niemand in deze situatie over ontwerpen spreken, maar eerder over handelen, maken of uitvoeren. Maar waar ligt dan precies de grens tussen handelen en ontwerpen? We proberen dit duidelijk te krijgen aan de hand van een aantal voorbeelden uit de beroepspraktijk. Jesse werkt als patissier. Na het behalen van zijn vakdiploma heeft hij op vele plaat sen in binnen- en buitenland gewerkt en zich gespecialiseerd tot meesterbakker. Jesse vindt het belangrijk zich te blijven ontwikkelen. Dit doet hij onder meer door zijn assortiment regelmatig uit te breiden en aan te passen. Vaak daagt hij zichzelf Ontwerpprocessen nader verkend

1.4

34