Rigter_Handboek ontwikkelingspsychopathologie bij kinderen en jeugdigen HD2

2 Classificatie, diagnostiek en epidemiologie

Tabel 2.2 Organisatiestructuur van dsm-5. Nederlandstalige en Engelstalige begrippen en voorbeelden (apa 2014) . neurobiologische ontwikkelings stoornissen neurodevelopmental disorders

adhd, ass (autismespectrumstoornis)

schizofreniespectrum- en andere psychotische stoornissen

schizophrenia spectrum and other psychotic disorders bipolar and related disorders

schizofrenie, schizofreniforme stoornis

bipolaire-stemmingsstoornissen

bipolaire-i-stoornis

depressieve-stemmingsstoornissen depressive disorders

depressieve stoornis, eenmalige episode

angststoornissen

anxiety disorders

specifieke fobie

obsessieve-compulsieve en verwante stoornissen psychotrauma- en stressorgerelateer de stoornissen

obsessive-compulsive and related disorders trauma- and stressor-related disorders

obsessieve-compulsieve stoornis

posttraumatische-stressstoornis

dissociatieve stoornissen

dissociative disorders

dissociatieve identiteitsstoornis (voorheen: meervoudige persoonlijkheidsstoornis)

somatisch-symptoomstoornis en verwante stoornissen

somatic symptom and related disorders

ziekteangststoornis

voedings- en eetstoornissen

feeding and eating disorders

anorexia nervosa

stoornissen in de zindelijkheid

elimination disorders

enuresis

slaap-waakstoornissen

sleep-wake disorders

insomniastoornis

seksuele disfuncties

sexual dysfunctions

erectiestoornis

genderdysforie

gender dysphoria

genderdysforie (voorheen: gender identiteitsstoornis) normoverschrijdend-gedragsstoornis

disruptieve, impulsbeheersings- en andere gedragsstoornissen middelgerelateerde en verslavings stoornissen

disruptive, impulse-control, and conduct disorders substance-related and addictive disorders

alcoholintoxicatie

neurocognitieve stoornissen persoonlijkheidsstoornissen

neurocognitive disorders

allerlei vormen van dementie

personality disorders

borderline-persoonlijkheidsstoornis

parafiele stoornissen

paraphilic disorders

exhibitionismestoornis

overige psychische stoornissen

psychische stoornis die veroorzaakt wordt door een somatische aandoening

deze problematiek zich enerzijds bij kinderen en an derzijds bij adolescenten of volwassenen manifesteert. Een ander voorbeeld is de posttraumatische-stress stoornis, waarvan een aparte definiëring bestaat voor kinderen van 6 jaar en jonger omdat deze stoornis, zo blijkt uit onderzoek, bij hen anders tot uiting komt (zie hoofdstuk 13; Scheringa et al. 2011). Comorbiditeit: meerdere stoornissen tegelijkertijd Mensen kunnen meerdere stoornissen tegelijkertijd hebben. De diagnosticus zal ernaar streven om de symptomen die hij herkent bij één categorie onder te brengen, maar de praktijk is weerbarstiger dan het systeem, want veel symptomen van hulpvragers blij ken niet eenduidig naar één stoornis te wijzen. Zo is het inderdaad mogelijk (zie de inleiding van dit hoofd stuk) dat een kind zowel een depressie als een gedrags

In vorige versies van dsm (dsm-iii en -iv) was er een aparte categorie voor stoornissen die overwegend bij kinderen en adolescenten voorkomen (apa 2000). Met ingang van dsm-5 is dit losgelaten (apa 2014). Dit is in overeenstemming met hoe vanuit de ontwikkelings psychopathologie wordt benadrukt dat stoornissen vaak levenslang zijn en dat er geen wetenschappelijk bewijs is dat er ‘opeens’ andere stoornissen zijn als een kind op zijn achttiende volwassen wordt, en dat stoor nissen ook niet opeens op die leeftijd stoppen – zoals nu algemeen erkend wordt dat autisme en adhd ook bij volwassenen voorkomen. (Zie bijvoorbeeld Haaf kens & Venema-Bos 2003; Horwitz et al. 2004.) Stoornissen kunnen bij personen van verschillende leeftijd wel anders tot uiting komen. In dsm-5 wordt hier een beetje rekening mee gehouden. Zo wordt bij genderdysforie een onderscheid gemaakt tussen hoe

42