Donk - Praktijkonderzoek in zorg en welzijn

1 Een inleiding op praktijkonderzoek

Wanneer het accent op de ontwikkeling en toetsing van theorie ligt, wordt ook wel van fundamenteel onderzoek gesproken (Bolhuis, 2012). Wanneer het ac cent op kennis ligt die tot de oplossing van generieke problemenmoet bijdra gen, dan gaat het om toegepast onderzoek . Dit onderzoek moet nieuwe kennis leveren, zodat er effectiever gehandeld kanworden. Bolhuis (2012) spreekt van zo algemeenmogelijke kennis waarmee een antwoord wordt gegeven op ‘hoe vragen’ die relevant zijn voor de beroepspraktijk. Wanneer professionals in hun eigen beroepspraktijk onderzoek doen met als doel deze praktijk beter te leren begrijpen of te verbeteren, dan spreek je van praktijkonderzoek (Bolhuis, 2012; Harinck, 2007; Heiner, 1988; Maykus, 2010; Migchelbrink, 2008; Van der Donk et al., 2014; Van der Donk & Van Lanen, 2015; 2017). Of een behandelmethode überhaupt effectief kan zijn en waarom, is dus een vraag voor fundamenteel onderzoek. Het toegepast onderzoek toetst onder welke voorwaarden het zinvol is om de behandelmethode in te zetten bin nen de hulpverlening om de problemen van de doelgroep op te lossen. Of de behandeling in een specifieke instelling ingezet kan worden en met welk ef fect, is een vraag voor het praktijkonderzoek. Als in twee organisaties een bepaalde behandelmethode of therapie niet goed werkt, kan dat immers ver schillende contextgebonden oorzaken hebben. Bij praktijkonderzoek gaat het erom te onderzoeken wat de achtergronden, oorzaken en mogelijke oplossin gen zijn van een specifiek probleem in een bepaalde context. Tabel 1.1  Voorbeelden van hoofddoelen van onderzoek in de zorg- en welzijnssector Fundamenteel onderzoek Toegepast onderzoek Praktijkonderzoek Theorievorming en theorietoetsing Toepassing van kennis om generieke problemen op te lossen Kennis is generaliseerbaar Kennis is probleemgebonden Kennis is probleemgebonden in een specifieke context Een landelijk onderzoek naar de vraag: ‘Welke Begrijpen en verbeteren van de eigen praktijk

Een onderzoek bij diverse psychiatrische instellingen naar de vraag: ‘Welke professionele ondersteuning hebben cliënten met een posttraumatische stressstoornis nodig om nieuwe relaties aan te kunnen gaan?’ Een onderzoeksinstelling doet onderzoek naar de wijze waarop buurtcoaches in een gemeente de vriendengroep van risicojongeren in kaart kunnen brengen.

Een onderzoek bij een psychiatrische instelling gespecialiseerd in ouderenzorg naar de vraag: ‘Hoe kunnen wij cliënten met een posttraumatische stressstoornis ondersteunen bij het aangaan van nieuwe relaties?’ Een jongerenwerker doet onderzoek naar de wijze waarop de meisjes die ze begeleidt zich laten beïnvloeden door de vriendengroep bij het nemen van beslissingen.

problemen ervaren cliënten met een posttraumatische

stressstoornis bij het aangaan van nieuwe relaties?’

Een promotieonderzoek naar de vraag: ‘Wat is de invloed van vriendschapsrelaties op de ontwikkeling van delinquent gedrag bij jongeren?’

24