Heijst - Arts-Based Research voor het sociale domein

1.2 — Het inzetten van kunst en creativiteit in praktijkgericht onderzoek

draait het om de verbeelding van de kunstenaar, zijn subjectieve kijk op zaken. Hoe kunnen de kunsten ons dan iets vertellen over de wereld om ons heen en hoe kunnen ze ons helpen in de zoektocht naar kennis? Hoewel kunst altijd ook een expressie is van een individuele kunstenaar (net als wetenschap trouwens voor een wetenschapper), heeft ze tegelijk een relatie tot de wereld om ons heen. Kunst kan mooi zijn en mensen kunnen ervan genieten. Dat is vaak niet de enige reden waarom grote kunstwerken ons zo aanspreken. De filosoof Gadamer (1900-2002) vergeleek kunst op dit punt met de natuur en stelde dat we van natuur enkel en alleen om haar schoonheid kunnen genieten, maar dat dat niet opgaat voor kunst. Kunst zegt ons iets, spreekt mensen aan omdat ze iets onthult over ons bestaan in de wereld. Een kunstwerk zegt dus niet alleen iets over de subjectieve kijk van de kunstenaar op de wereld, maar mensen kunnen in het werk iets van zichzelf en de wereld herkennen. Daarmee gaat het kunstwerk niet of niet alleen over de individuele en subjectieve ervaring van de kunstenaar. Het kunstwerk heeft altijd ook een intersub jectief karakter, is iets ‘tussen mensen’. 1.2.2 Het belang van praktijkgericht onderzoek Je wordt als student aan een hbo-opleiding niet opgeleid tot professioneel onderzoeker, dat gebeurt eerder aan een universiteit. Wat moet je dan met al deze informatie over zoektochten naar kennis en de rol van de kunsten daarin? Er zijn meerdere redenen waarom kennis over onderzoek ook voor hbo-studenten relevant is. Allereerst natuurlijk omdat de kennis en vaardigheden die je in je studie krijgt aange leerd niet uit de lucht komen vallen. Deze inzichten zijn vaak gebaseerd op onderzoek. Voor jou als aankomend professional is het zinvol om kennis te hebben van actuele en relevante wetenschappelijke theorie voor je beroepspraktijk, om zo alles wat je aangereikt krijgt tijdens je opleiding kritisch tegen het licht te kunnen houden. Ten tweede verwacht de samenleving steeds meer dat professionals ook zelf een bijdrage leveren aan relevante kennis voor hun beroep en is het opdoen van nieuwe kennis ook een voorwaarde voor een goede beroepsuitoefening. Hbo-professionals werken aan beroepsproducten waarvoor ze altijd op enig moment ‘op onderzoek’ uit moeten. Andriessen et al. (2014) onderscheiden vijf van dergelijke beroepsproducten: 1) advies, 2) ontwerp, 3) fysiek of digitaal product, 4) serie handelingen, en 5) onderzoek sec (dat is: in engere zin, in de vorm van het zoeken naar een antwoord op een onder zoeksvraag). In alle gevallen is onderzoek doen van waarde, ook bij de eerste vier soorten beroepsproducten. Zo kun je als leerkracht in opleiding voor je afstudeerwerk bijvoorbeeld een onderzoek doen en er een verslag over schrijven. Maar je kunt ook onderzoek doen met een nieuw product als resultaat, zoals een handboek waarin je allerlei manieren in beeld brengt om kunst en creativiteit meer in het vakonderwijs te

19