Jeroen Onstenk - Geïntegreerd pedagogisch handelen

1  Pedagogisch handelen in voortgezet en beroepsgericht onderwijs

hij belangrijk vindt en waar hij warm voor loopt. Zo beïnvloedt hij impliciet of expliciet de competentie- en identiteitsontwikkeling van zijn leerlingen ( waar destimulering ). Daarbij speelt zijn visie op die pedagogische taak een belangrijke rol. Dat betekent in dit licht onder andere een bewustwording van zijn eigen waarden. Als de leraar zijn pedagogische visie en idealen kan expliciteren en verrijken, kan hij er gerichter en effectiever naar handelen (Korthagen, 2002). Je handelt naar de waarden die je als leraar belangrijk vindt. Keuzes en aanpak hangen veelal samen met de eigen persoonlijkheid. Omgekeerd heeft het pedagogisch handelen ook invloed op de identiteit en ontwikkeling van de leraar zelf. ‘Toen ik op het mbo zat, wist ik precies welke leerlingen uit mijn klas een mes droegen; meer dan de helft. Dat gaf me geen goed gevoel, ik zat mijn tijd vaak uit achter in de klas, vlak bij de deur. De meeste docenten hadden de groep niet in de hand, zij wisten denk ik ook niet van die messen. Ze kwamen niet aan les geven toe. Thuis las ik pas welke lesstof we eigenlijk hadden moeten leren. De leerlingen hadden zo veel problemen, daar waren geen simpele pedagogische oplossingen voor.’ Eerstejaarsstudent van de tweedegraadslerarenopleiding De rol van de leraar is aan verandering onderhevig doordat diverse factoren het pedagogische handelen beïnvloeden. Zo verandert door tal van maatschappe lijke ontwikkelingen de relatie van de leraar met zijn leerlingen, zowel indivi dueel als in groepsverband. De maatschappij en de arbeidsmarkt stellen steeds hogere eisen, en ouders en – zij het soms niet meteen duidelijk door hen uit gesproken – ook de leerlingen hebben steeds hogere verwachtingen van het onderwijs. Leraren spelen een belangrijke rol bij de vorming en opvoeding van leer lingen (Onderwijsraad, 2008). Veel leraren vinden dat lastig. Zij zien zich vaak geplaatst voor een keuze tussen onderwijs en vorming/opvoeding. Het lijkt soms om tegengestelde belangen te gaan: sommigen vinden dat er op school vooral kennis aangeleerd moet worden, anderen hebben juist oog voor doelen als identiteitsontwikkeling, vermindering van sociale ongelijkheid of de maat schappelijke en beroepsmatige behoefte aan waarden, normen en sociale com petenties. In de media worden vaak uitgesproken meningen geventileerd over dit soort vraagstukken, zoals: ‘Zwarte scholen leveren slecht onderwijs’, ‘De school moet zich niet met opvoeding door ouders bemoeien’, ‘Het onderwijs moet zich meer De pedagogische rol van de leraar

1.1

20