Publiek management - Wim van Noort, Sandra Groeneveld, Marieke van der Hoek, Jelmer Schalk, Joris van der Voet

1  Dilemma’s van publieke managers

De omvang van publieke organisaties verschilt bijvoorbeeld enorm. Zo heeft het Ministerie van Algemene Zaken volgens de Rijksbegroting van 2018 een budget van € 63.233.000, –, terwijl het Ministerie van Defensie beschikt over een budget van € 9.203.953,–. Volgens de Jaarrapportage bedrijfsvoering Rijk 2015 (Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, 2016) tel de het Ministerie van Algemene Zaken in 2015 347 fte, terwijl Defensie toen 56.458 personen in dienst had. Ook de taken lopen enorm uiteen, zowel binnen als tussen publieke orga nisaties. Binnen elke grotere publieke organisatie bestaat onderscheid tussen de uitvoerende taken (productie en dienstverlening), de bedrijfsvoering (plan ning, ICT, huisvesting, financiën en personeelszaken) en de ondersteuning (voorlichting, juridische zaken, onderzoek, beveiliging en catering). De aard van deze uitvoerende taken loopt echter sterk uiteen. Defensie doet zelf de landsverdediging en de politie houdt zelf verdachten aan, maar het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport biedt zelf geen zorg en de ambtena ren van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap staan niet zelf voor de klas. Hier richten de ministeries zich op ondersteuning, regelgeving, facilitering van en toezicht op de instellingen die het uitvoerende werk doen. Opbouw van dit boek Dit boek bestaat uit twee delen. In deel 1 geven we een overzicht van de con text waarbinnen publieke managers opereren op macroniveau (politieke en maatschappelijke ontwikkelingen), op mesoniveau (interorganisationele net werken) en op microniveau (organisatiestructuren en motivaties van mede werkers). De context bepaalt de dilemma’s en vraagstukken waarmee publieke managers te maken krijgen. Contextuele factoren en actoren vormen de con dities ofwel randvoorwaarden voor publieke managers. De maakbaarheid van die context door publieke managers is beperkt. Op macroniveau, het niveau van de samenleving als geheel , besteden we aandacht aan zowel maatschap pelijke als politiek-bestuurlijke ontwikkelingen, zoals de mondialisering en de overgang van government naar governance. Op mesoniveau, het niveau van betrekkingen tussen organisaties, worden interorganisationele relaties voor publieke managers steeds belangrijker: publieke organisaties maken in toene mende mate onderdeel uit van netwerken, waarvan zij voor zowel hun input aan middelen als hun output aan producten en diensten afhankelijk zijn. Die netwerken kenmerken zich door een combinatie van concurrentie en samen werking. Op microniveau ten slotte, het niveau van individuele organisaties, is de structuur van publieke organisaties voor publieke managers in de regel een gegeven. Veranderingen in structuur, zoals de overgang van klassiek bu reaucratische naar meer flexibele structuren, bieden publieke managers aller-

1.6

26