Publiek management - Wim van Noort, Sandra Groeneveld, Marieke van der Hoek, Jelmer Schalk, Joris van der Voet

1.3  Publiek management: publieke managers en leiders

1.3

Publiek management: publieke managers en leiders Wanneer we het in dit boek hebben over publiek management , dan bedoelen we alle activiteiten van leidinggevenden van publieke organisaties om die or ganisaties te beheersen, sturen en veranderen met het oog op het optimalise ren van de prestaties van de organisatie . De nadruk ligt dus in de eerste plaats op het doelbewust handelen (de activiteiten) van leidinggevenden. In de lite ratuur over leiderschap wordt vaak een onderscheid gemaakt tussen managers en leiders (zie bijvoorbeeld Groeneveld, 2016, p. 10). Managers zijn dan func tionarissen die zorgen dat de processen in een organisatie goed geregeld zijn en de zaken lopen; zij zijn de beheerders van de organisatie. Leiders dragen een visie uit en geven richting aan de organisatie; zij zijn de inspirators van de organisatie. In het algemeen zijn beide componenten nodig voor goed management van een (publieke) organisatie. Een leider die van alles roept en vindt maar niet in staat is een organisatie te managen en niet bereid is zich te laten bijstaan door goede managers, zal geen resultaten boeken. Een manager die leiderschaps kwaliteiten ontbeert, is geschikt om op de winkel te passen, maar niet in staat haar medewerkers te motiveren en te inspireren en noodzakelijke veranderin gen door te voeren. Wel kunnen de accenten verschillen, afhankelijk van de taken waarmee een organisatie worstelt. Voor een ingrijpende verandering is leiderschap nodig, maar om veranderingen te consolideren en processen op orde te brengen, is management vereist. Onder management verstaan we het geheel van alle taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden die garande ren dat een organisatie haar missie waarmaakt en overeenkomstig haar doel stellingen functioneert. Een missie geeft aan waarvoor een organisatie in het leven geroepen is en wat daarmee haar bestaansrecht is, terwijl doelstellingen de concretiseringen zijn van de missie. Nu zijn het niet alleen managers die zich verantwoordelijk voelen voor het reilen en zeilen van een organisatie; ook uitvoerende en ondersteunende me dewerkers zijn hierbij betrokken en proberen om die reden het functioneren van een organisatie te beïnvloeden. In veel organisaties treden bovendien in formele leiders op ter ondersteuning, aanvulling of bestrijding van formele lei ders . Dat neemt niet weg dat we ons in dit boek concentreren op formele lei ders, dat wil zeggen organisatiemedewerkers die een formeel mandaat hebben om andere medewerkers aan te sturen met het oog op de doelverwezenlijking van de organisatie en die verantwoordelijk zijn voor het functioneren van de organisatie. Zij leggen verantwoordelijkheid af aan hun superieuren, en de top van de hiërarchie van publieke organisaties legt verantwoording af aan politie ke gezagsdragers: bewindslieden, gedeputeerden of wethouders. Er bestaan allerlei rangen van leidinggevenden. Binnen het Rijk worden in de ‘functiefamilie’ lijnmanagement vier functiegroepen onderscheiden: operatio-

DEEL 2 DEEL 1

17