L. de Blois & R.J. van der Spek - Een kennismaking met de oude wereld

Deel II  •  De Griekse wereld

Ook vinden wij er reflecties over de maatschappij, variërend van kritiek op de le- venswijze van de edelen tot vrees dat de macht van de aristocratie verdwijnt. Het feit dat auteurs van literaire werken en trouwens ook van beeldende kunst hun namen bekendmaken en zich daarmee profileren, valt op als men dit vergelijkt met het oude Nabije Oosten, waar de literatuur (inclusief het Oude Testament) en de kunst gewoonlijk anoniem geproduceerd werden. Beeldende kunst Schilderkunst kennen wij eigenlijk alleen van de vazen. In de donkere eeuwen was de Myceense frescokunst snel verloren gegaan. In Athene ontwikkelde zich in de negende eeuw een nieuwe stijl, met zigzaglijnen en swastika’s, later aange- vuld met gestileerde mensenfiguren (zie figuur 9.1).

Figuur 9.1 Drinkbeker in geometrische stijl. Gevonden op de Kerameikos, de Atheense begraafplaats. Achtste eeuw v.Chr.

Figuur 9.2 Korinthisch olieflesje uit ca. 615 v.Chr. Oriëntaliserende stijl. Let op de afgebeelde sfinx. Gevleugelde mens-dier- figuren komen overal in het oude Nabije Oosten voor. Denk bijvoorbeeld aan de grote sfinx bij de grote piramides van Gizeh in Egypte. Ook in Fenicië is de sfinx afgebeeld. Vergelijk ook de gevleugelde stierkolossen uit Assyrië en Perzië (figuur 4.4).

In de zesde eeuw kwam in Athene de zwart- en later de roodfigurige stijl op. Het voordeel van deze stijl was dat een grotere precisie in details mogelijk was. De Attische vazen met afbeeldingen uit de Griekse mythologie en het dagelijks leven kenden een enorme verspreiding en vullen bij duizenden vandaag nog di- verse musea (zie figuur 9.3 en 9.4). Heel vaak zijn die vazen overigens in Italië gevonden, wat uit handelsbewegingen te verklaren is. De beeldhouwkunst lijkt sterk door de Egyptische kunst beïnvloed te zijn, als men let op de houdingen van de losstaande beelden die wij overhebben (zie fi- guur 9.5). Ook hier zou de Griekse originaliteit ervoor zorgen dat al spoedig een geheel eigen stijl ontstond.

98