Mechtild Höing • Janine Janssen • Anne Boer • Malou Liebregts - Bespreekbaar maken van seksualiteit en intimiteit

1 ƒ De seksuele levensloop

Vlugt, Deurloo & Lanting, 2014) en een handreiking over het omgaan met aspecten van seksualiteit tijdens de beroepsuitoefening (Commissie Ethiek V&VN, 2011).

1.5

Institutionele en juridische kaders

1.5.1 Institutionele kaders

Seksualiteit is een onderwerp dat in de zorg aan alle leeftijdsgroepen aandacht be hoeft. Het is daarom belangrijk dat een instelling of organisatie in haar visie en be leid duidelijk maakt dat zij (ook) aandacht heeft voor het welzijn van de cliënt op het gebied van seksualiteit, dat alle betrokkenen (cliënten en professionals) recht hebben op en belang hebben bij een prettige en veilige omgang met elkaar en dat seksuele vei ligheid hier deel van uitmaakt (Rutgers WPF, 2013). Instellingsbeleid met betrekking tot behoud en bevordering van seksuele gezondheid dient rekening te houden met de levensfase waarin cliënten zich bevinden. Bij intramurale zorg kunnen de regels en afspraken van de instelling, de sociale druk van andere bewoners en staf, en een gebrek aan privacy een negatief effect hebben op de mogelijkheden tot intimiteit en seksualiteit van cliënten (De Graaf, Neeleman & De Haas, 2009). Om seksuele gezondheid te bereiken en te behouden, moeten de seksuele rechten van personen worden gerespecteerd, beschermd en gerealiseerd. De seksuele rechten zijn internationaal vastgelegd in verdragen die door de meeste landen zijn ondertekend. Deze rechten sluiten aan op de fundamentele en universele rechten van de mens (WHO, 2010). Professionals moeten zich bij de ondersteuning van de seksuele ge zondheid van hun cliënten allereerst verhouden tot deze universele mensenrechten (die voor kinderen een specifieke uitwerking kennen). Daarnaast moeten zij werken binnen een aantal minder algemene wettelijke kaders (zie ook paragraaf 5.5). Een strafrechtelijk kader biedt de zedenwetgeving die bepaalt welke seksuele gedragingen strafbaar zijn (zie ook paragraaf 4.2). Soms is wetgeving leeftijdsgebonden of gebonden aan specifieke afhankelijkheids relaties. Zo zijn alle seksuele contacten met kinderen onder de 12 jaar strafbaar (art. 244 en 247 Wetboek van Strafrecht) en dat geldt ook voor het tonen van afbeeldin gen die schadelijk kunnen zijn aan kinderen van deze leeftijd (art. 240a Wetboek van Strafrecht). Seksuele contacten met jongeren onder de 16 jaar zijn in principe strafbaar (art. 245 Wetboek van Strafrecht), maar ze worden bij vrijwilligheid en een gering leeftijdsverschil en binnen een romantische relatie zelden bestraft (Gooren, 2009). Het betalen voor seksuele contacten met iemand onder de 18 jaar is strafbaar (art. 248b Wetboek van Strafrecht) en dat geldt evenzeer voor ‘verleiding’ (iemand met geld, giften, overwicht of misleiding overhalen tot seks) (art. 240a Wetboek van 1.5.2 Juridische kaders

38