Mechtild Höing • Janine Janssen • Anne Boer • Malou Liebregts - Bespreekbaar maken van seksualiteit en intimiteit

Inleiding

het lichaam tijdens seksuele activiteit aan bod, gevolgd door een toelichting op de meest voorkomende lichamelijke problemen met het seksueel functioneren en pro blemen met het seksueel functioneren bij ziekte en invaliditeit. Seksuele risico’s zoals soa’s en ongewenste zwangerschap worden belicht, en tot slot reiken we algemene richtlijnen aan voor professioneel handelen in het kader van signalering en doorver wijzing, en beschrijven we de sociale kaart van Nederland rond seksuologische hulp verlening. We beschrijven in hoofdstuk 3 de maatschappelijke context van seksuele vraag stukken. De fysieke werking van het lichaam is overal hetzelfde, maar hoe seksualiteit gewaardeerd en beleefd wordt, verschilt van cultuur tot cultuur. In een multiculturele samenleving als de onze zijn de opvattingen over bijvoorbeeld maagdelijkheid zeer divers en botsen deze nogal eens. Hoe komen opvattingen over seksualiteit tot stand? Welke invloeden spelen een rol en hoe kan de professional omgaan met die diversi teit? Dit hoofdstuk biedt tevens een overzicht van instellingen die specifieke expertise op dit terrein in huis hebben. In hoofdstuk 4 bespreken we de negatieve kant van seksualiteit, namelijk seksu eel grensoverschrijdend gedrag. Wat hieronder verstaan wordt is afhankelijk van de gehanteerde definitie, en is bovendien onderhevig aan maatschappelijke en histori sche invloeden. We beschrijven een aantal veelvoorkomende vormen, belichten kort de gevolgen voor slachtoffer en pleger, en sluiten het hoofdstuk af met een algemene bespreking van de rol van de professional, en van de professionele, institutionele en juridische kaders waartoe hij of zij zich zal moeten verhouden. In hoofdstuk 5, ten slotte, gaan we in op de rol van de professional bij vraagstukken en begeleidingsvragen rondom seksualiteit. Hierbij bespreken we belangrijke hou dingsaspecten, zoals afstand en nabijheid, empathie en grenzen. We gaan in op uit gangspunten voor professioneel handelen, zoals taalgebruik, aansluiten bij de cliënt, bieden van veiligheid, omgaan met weerstand, en omgaan met eigen waarden en normen. We lichten het professionele handelen rondom seksualiteit verder toe vanuit de beroepscompetenties, vanuit het belang van instellingsbeleid en vanuit relevante juridische kaders.

24