Harry Paus, Adri van den Brand e.a. - Portaal

1 Taalonderwijs

ken. Leerlingen doen dat namelijk niet vanzelf, ze moeten ertoe worden aangezet. Als dat niet gebeurt, kan gemakkelijk een systeemscheiding ontstaan: dat wat ge leerd is bij Nederlandse taal, hoort bij Nederlandse taal en niet bij geschiedenis of bij natuur en techniek. Veel scholen proberen dan ook vanuit hun visie op taalon derwijs meer samenhang aan te brengen tussen de verschillende vakken. Om scholen te ondersteunen bij de keuze van de inhouden van het taalonderwijs heeft de overheid tussendoelen en leerlijnen laten ontwikkelen. Deze zijn te vin den op de website TULE (http://tule.slo.nl) en in verschillende publicaties van het Expertisecentrum Nederlands (www.expertisecentrumnederlands.nl). Ze vormen een concretisering van de kerndoelen voor scholen die zoeken naar inhouden van het taalonderwijs. Scholen kunnen ze gebruiken als advies. Voor het taalonderwijs heeft het Expertisecentrum Nederlands drie overzichten met tussendoelen ont wikkeld: ■■ de tussendoelen beginnende geletterdheid (Verhoeven & Aarnoutse, 1999); ■■ de tussendoelen gevorderde geletterdheid (Aarnoutse, Verhoeven, Van der Zand & Biemond (red.), 2003); ■■ de tussendoelen mondelinge communicatie (Verhoeven, Biemond & Litjens, 2007). Er zijn overigens op de website TULE tussendoelen en leerlijnen ontwikkeld voor álle kerndoelen, dus niet alleen voor het taalonderwijs. Referentiekader taal en rekenen De kerndoelen geven aan welk aanbod een school moet realiseren. Ze zeggen nog niets over het niveau van de leerlingen. In augustus 2010 is de Wet op de referen tieniveaus ingevoerd om de drempels te verlagen bij de overgang van leerlingen van de ene onderwijssoort naar de andere én om het taalvaardigheids- en reken vaardigheidsniveau van leerlingen te vergroten. In het Referentiekader taal en reke nen (Meijerink, 2009) staat beschreven wat leerlingen op verschillende momenten in hun schoolloopbaan op het gebied van taal en rekenen moeten kennen en kun nen. Het Referentiekader onderscheidt voor taal vier domeinen: ■■ mondelinge taalvaardigheid
 ■■ lezen
 ■■ schrijven ■■ begrippenlijst en taalverzorging Voor deze domeinen worden vier niveaus onderscheiden: ■■ fundamenteel niveau 1 (niveau 1F) voor het eind van het basisonderwijs, het speciaal onderwijs en het praktijkonderwijs;

■■ niveau 2F voor mbo 1, 2, 3 en vmbo; ■■ niveau 3F voor mbo 4 en eind havo; ■■ niveau 4F voor eind vwo.

38