Eric Leltz - Organisaties in transitie

1.4  Van product naar proces

management, kreeg de werknemer medeverantwoordelijkheid. Uit de human re lations school komen naast Mayo bijvoorbeeld ook McGregor met theorie X en Y (2005) en Maslow met de behoeftepiramide (1954). De human relations school gaf voor het eerst aandacht aan de arbeider op de werkvloer; niet als verlengstuk van de machine, maar als mens. De mens als productiefactor werd belangrijk en hiermee werd motivatie essentieel. Naast de technische aspecten kwam aandacht voor sociale en psychologische aspecten. Tot dan werden managementmodellen steeds vanuit het gezichtspunt van de manager beschouwd (Weber, 2015; Taylor, 2011; Fayol & Gray, 2013). Behaviorisme Een volgende stap was dat niet alleen gekeken werd naar het uiterlijk waarneem bare gedrag, maar ook naar datgene wat leidt tot dit gedrag. Deze stroming heeft de benaming behaviorisme gekregen . Het gaat dan om waarom mensen tot actie overgaan. Soms komt dit door de eigen (vrije) wil, soms komt dit min of meer door dwang. Dit is het terrein van bijvoorbeeld Maslow, McGregor, Herzberg (Herzberg, Mausner & Block Snyderman, 2011) en Skinner (1976). Het verkrij gen van inzicht in denk- en redeneerprocessen waarmee mensen tot beslissingen komen, is cruciaal voor het kunnen leren en handelen. In een diensteneconomie is dit essentieel, omdat de dienst per definitie plaatsvindt dicht bij de klant. En niet het management maar de werknemer zit dicht bij die klant. Om sneller te kunnen reageren op (soms snel wisselende) klantbehoeften, moeten verantwoordelijk heden daarom zo laag mogelijk in de organisatie worden ondergebracht. Besluit vorming door het management zou te lang ‘onderweg zijn’. Dit heeft begin deze eeuw geleid tot de opkomst van zelfsturende teams en autonome taakgroepen.

DEEL I  Context DEEL II Theorie DEEL III Praktijk en implementatie

Opdracht 4 Reageer op de volgende stelling:

‘Omdat in een diensteneconomie de werknemer het best weet wat de klant wil, is er geen management meer nodig.’

1.4

Van product naar proces Met de verschuiving van zware industrie naar lichtere industrie verschoof de aan dacht van product naar proces. Daarmee werden niet alleen routine, snelheid, hiërarchie en systematiek relevant, maar ook de kwaliteit van het proces en van de arbeid. De instrumenten om invloed uit te oefenen bleven niet meer beperkt tot dwang en beloning, maar werden uitgebreid met motivatie.

| 25