John Bassant en Marianne Bassant-Hensen (red.) - Mensenwerk

1 De praktijk van het sociaal werk

in staat gesteld worden. Het werk gebeurt door de burgers, de sociaal werkers blijven zo veel mogelijk op de achtergrond: de zogenoemde nulde lijn. Sociaal werkers bieden professionele hulp en ondersteuning. Ze werken generalis tisch, dat wil zeggen dat ze ervoor zorgen dat de mensen die het nodig hebben met lichte hulp en steun zo goed mogelijk kunnen functioneren in hun dagelijks leven. Dat kan door het geven van individuele hulp en ondersteuning maar ook via groepswerk of door gebruik te maken van collectieve voorzieningen (samenlevingsopbouw). Direct, door zelf dat werk te doen, of indirect door vrijwilligers of mantelzorgers te ondersteunen. Dit werk noemen we eerstelijnshulp. In de zogenoemde tweede lijn zijn de hulpverlening en zorg ondergebracht die meer specialistisch van aard is en nu nog vaak in instellingen als psychiatrische inrichtingen, jeugdinrichtingen en verpleeghuizen plaatsvindt. Sociaal werkers zijn dus in alle drie de lijnen werkzaam, maar niet op dezelfde manier. In de eerste lijn werken ze vooral generalistisch en moeten ze kunnen bepalen of er spe cialistische en zwaardere hulp moet worden ingeschakeld of dat lichtere hulp en onder steuning beter is. In de tweede lijn werken specialisten, zoals groepsleiders in een jeugd psychiatrische instelling of reclasseringswerkers. Dit soort hulpverlening wordt echter steeds meer ondergebracht in kleinschalige voorzieningen in de buurt en de omgeving, die erop gericht zijn de kwaliteit van leven voor cliënten op peil te houden of te verbe teren. Door die ontwikkeling werken sociaal werkers vaker in de buurt en komen zij ook vaker in aanraking met verschillende domeinen en leefgebieden. Bovendien werken so ciaal werkers in alle drie de lijnen nauwer samen met elkaar en met andere professionals, zoals artsen en verpleegkundigen, politie en gemeenteambtenaren in de nulde en eerste lijn, en andere specialisten, zoals psychiaters en orthopedagogen in de tweede lijn. Het werk van sociaal werkers ontwikkelt zich en vraagt om een professional die in meerdere domeinen thuis is. De geschiedenis van het sociaal werk Sociaal werk is niet van vandaag of gisteren, maar kent een eeuwenlange geschiedenis. Het is voor een sociaal werker van belang kennis te nemen van deze geschiedenis, al was het alleen maar om te begrijpen hoe samenleving en sociaal werk met elkaar ver weven zijn en veranderingen en ontwikkelingen in de samenleving ook het sociaal werk veranderen. De hele geschiedenis uit de doeken doen zou in het kader van dit boek onbegonnen werk zijn. In dit boek behandelen we vooral het heden en de toekomst. Er zijn allerlei uitstekende boeken over de geschiedenis van het sociaal werk, en ook een website: www.canonsociaalwerk.nl.

18