Herman Blom en Siep van der Werf - Migranten in de Nederlandse samenleving

1  Migratie, komst en herkomst

in Nederland opgenomen te worden. Zij werden bij Zevenaar weer over de grens gezet, ondanks protesten van – voornamelijk Joodse – organisaties in Nederland. Voor het eerst werden vluchtelingen op grote schaal geweerd (Van Eijl, 2005). Na de Tweede Wereldoorlog Na de Tweede Wereldoorlog kwamen er grotere groepen migranten naar Neder land. Allereerst waren er de immigranten als gevolg van het dekolonisatieproces: de repatrianten uit voormalig Nederlands-Indië, Nieuw-Guinea en Suriname. Vervolgens werden mensen uit het gebied rondom de Middellandse Zee aangetrokken om hier als gastarbeider te werken. Gastarbeiders ■ ■ Vanwege een gebrek aan (werk)perspectief emigreerden in de jaren vijftig meer dan een half miljoen Nederlanders naar landen als Canada en Australië. ■ ■ In de jaren zestig van de vorige eeuw waren de rollen omgekeerd: de krappe arbeidsmarkt trok tienduizenden ongeschoolde gastarbeiders aan die graag werk deden waar geen Nederlanders voor te vinden waren. Aanvankelijk kwamen zij uit landen als Spanje, Joegoslavië, Italië en Griekenland, later vooral uit Turkije en Marokko. ■ ■ De eerste actief geworven gastarbeiders waren honderden Italianen, die al in de jaren vijftig kwamen werken in de Limburgse mijnen. In tegenstelling tot de gastarbeiders die in de jaren dertig naar Nederland kwamen, werden zij actief geworven voor het werken in Nederland. ■ ■ Begin jaren zestig moesten gastarbeiders ongetrouwd en kinderloos zijn. ■ ■ Vanaf 1963 mochten ook vrouwen naar Nederland komen, mits ze kinder loos waren. ■ ■ Na grote druk van het bedrijfsleven en van het Ministerie van Economische Zaken, die zagen dat veel mannen het zonder hun gezin al snel in Nederland voor gezien hielden, mochten vanaf 1965 in het kader van de gezinshereni ging ook echtgenotes en kinderen naar Nederland komen. ■ ■ In 1973 werd met de actieve werving van gastarbeiders gestopt. De gezins hereniging en daarna de immigratie van de huwelijkspartners van de twee de generatie brachten het totale aantal Turken en Marokkanen in Nederland op ruim 780.000 (2016), waarvan de helft in Nederland is geboren. ■ ■ Een opvallend kenmerk is dat deze groep relatief laagopgeleid is. Veel van de gastarbeiders van de eerste generatie waren analfabeet. ■ ■ De huwelijksmigratie uit Turkije en Marokko daalt sinds 2001. Die daling heeft te maken met de strengere eisen voor partnermigratie, met onder meer een verhoging van de leeftijds- en inkomenseis. De onafhankelijkheid van Suriname en het proces dat daaraan voorafging, gin gen gepaard met een grootschalige immigratie van Surinamers.

32