Ellen Gerrits, Mieke Beers, Gerda Bruinsma en Ingrid Singer - Handboek taalontwikkelingsstoornissen

1  Taalontwikkelingsstoornissen

samenvatting TOS is een neurobiologische ontwikkelingsstoornis van genetische oorsprong. Het is echter nog niet precies duidelijk wat er misgaat in het brein. Het uitein delijke taalniveau van het kind wordt bepaald door een wisselwerking tussen aanleg en omgevingsfactoren. In de procedural deficit hypothesis (PDH) wordt een relatie gelegd tussen de neurobiologische oorzaak en een cognitieve (ge heugen)stoornis om een verklaring te geven voor de zwakke morfosyntaxis en het relatief goede woordbegrip van kinderen met TOS.

1.7

Taalinput en taalontwikkelingsstoornissen Ingrid Singer & Ellen Gerrits

Deze paragraaf geeft een beknopt overzicht van de invloed van taalinput op de taalverwerving. Achtereenvolgens wordt ingegaan op de gevolgen van een meertalig taalaanbod, op meertalige taalverwerving, op het verschil tussen TOS en een blootstellingsachterstand, en op de gevolgen van taaldeprivatie. 1.7.1 Meertaligheid Wereldwijd is meertaligheid eerder regel dan uitzondering. In Nederland heeft 21% van de bevolking een niet-Nederlandse achtergrond. Een substantieel deel van de Nederlandse kinderen groeit dan ook op in een meertalige omgeving (CBS, 2010b, p. 33). Net als bij eentalig opgroeiende kinderen komt bij meerta lige kinderen TOS voor. Om deze kinderen goed te kunnen behandelen, is ken nis over de normale en afwijkende meertalige taalontwikkeling noodzakelijk. In deze paragraaf komt een aantal aspecten van de normale meertalige taalont wikkeling aan de orde en worden mogelijke positieve en negatieve gevolgen van een meertalige ontwikkeling omschreven. Simultaan meertalige kinderen Van simultane tweetaligheid is sprake wanneer kinderen vanaf de geboorte twee talen in hun omgeving horen, bijvoorbeeld Frans van de vader en Ne derlands van de moeder. Als in beide talen voldoende goed aanbod is geweest, leert een kind met een normale taalontwikkeling beide talen goed spreken en begrijpen (Julien, 2008). De taalverwerving verloopt bij simultaan tweetalige kinderen in grote lijnen hetzelfde als bij eentaligen, maar kent wel enkele extra uitdagingen. Een een talig opgroeiend kind leert voor de eerste verjaardag de foneemcontrasten van zijn moedertaal onderscheiden (Kuhl, 2004; Kuhl et al., 2006). Hierbij neemt het vermogen af om bepaalde klankcontrasten in andere talen dan de moeder taal waar te nemen (Werker & Tees, 1984). Sommige klankcontrasten worden deels behouden en op latere leeftijd gereactiveerd wanneer het taalaanbod in

40