Jeroen Onstenk - Pedagogiek in de onderwijspraktijk

1.1  De leraar als opvoeder

ten, waarden endeugden (Dekker, 2006). De leraar heeft potentieel grote in vloedopdebrede vorming enontwikkelingvande leerlingen in zijnklas.Als pedagogisch didacticus creëert hij krachtige, betekenisvolle leeromgevingen voor zijn leerlingen.Niet alleen ishij daarbij rolmodel enexpert inde leerstof, maar hij is ook coach en stimulator van dat ontwikkelingsproces. Hij moet zorgenvoor eenveilig enoptimaal leerklimaat voor iedereen indeklas. De pedagogische benadering is een essentieel deel vande professionaliteit en identiteit van de leraar. Leraarschap is bij uitstek een beroep waarin de per soon van de leraar belangrijk is voor de kwaliteit van de beroepsuitoefening (Palmer, 1997). Juist bij het pedagogischhandelenhangt veel af van de eigen waarden,normenenovertuigingenvande leraar.Hetonderwoordenbrengen van hun rol bij de persoonsvorming van leerlingen kost veel lerarenmoeite, ook als zij impliciet intensief bezig zijnmet het bevorderen vandie persoon lijke ontwikkeling. De leraar doet dat bijvoorbeeld door zijn voorbeeldfunc tie: hij draagt in zijn handelen uit wat hij belangrijk vindt en beïnvloedt op die manier impliciet of expliciet de identiteitsontwikkeling van zijn leerlin gen (waardestimulering).Daarbij speelt devisieopdiepedagogische taak een belangrijke rol. Dat betekent in dit licht vooral: bewustwording van de eigen waarden. Als de leraar zijn pedagogische visie en idealen kan expliciteren en verrijken, kanhij er gerichter en effectievernaarhandelen (Korthagen, 2002). Je handelt naar de waarden die je als leraar belangrijk vindt. Keuzes en aan pakhangen veelal samenmet de eigenpersoonlijkheid. Omgekeerdheefthet pedagogisch handelen daarmee ook invloed op de identiteit en ontwikkeling vande leraar zelf. Derol vande leraar isaanveranderingonderhevigdoordatdiverse factorende beeldvorming op ende praktijk vanhet pedagogische handelenbeïnvloeden. Zoverandertdoor tal vanmaatschappelijkeontwikkelingenenveranderingen de relatievande leraarmet zijn leerlingen, zowel individueel als ingroepsver band. Demaatschappij stelt steeds hogere eisen en de ouders hebben steeds hogere verwachtingenvanhet onderwijs. Leraren spelen een belangrijke rol bij de vorming en opvoeding van kin deren en jongeren (Onderwijsraad, 2011). Veel leraren vinden dat lastig. Zij zien zich vaak geplaatst voor een keuze tussen onderwijs en opvoeding. Het lijkt soms alsof het gaat om tegengestelde belangen: sommigen vinden dat er op school vooral kennis aangeleerdmoet worden, anderen hebben juist oog voor doelen als de persoonlijke identiteitsontwikkeling, de vermindering van sociale ongelijkheid of de maatschappelijke behoefte aan waarden, normen en sociale competenties. In de media worden vaak uitgesproken meningen

1.1 De leraaralsopvoeder

15