Stella Linn en Arie Molendijk - Vertalen uit het Frans

Inleiding

Ses œuvres lui ont valu de nombreuses récompenses et distinctions internationales. Sa dernière distinction date de 2006, date à laquelle il a reçu les insignes d’officier de l’Ordre de la légion d’honneur de la république française. L’homme à la pipe n’aura pas eu le temps d’achever sa prochaine œuvre qui s’intitule «La confrérie des rats». In het Frans doet zich geen verwarring voor, omdat het lezerspubliek gewend is aan dit soort impliciete verbanden. Je kunt dit probleem op allerlei manieren oplossen. Een mo gelijkheid is om met behulp van aanhalingstekens aan te geven dat het om een bijnaam gaat, of dit eventueel extra te vermelden: Sembènes werk is een aantal keren internationaal bekroond. Zijn laatste onderscheiding dateert van 2006; toen werd hij Officier in de Franse orde van het Legioen van Eer. De ‘ man met de pijp ’ [, zoals zijn bijnaam luidt,] heeft geen tijd meer gekregen om zijn meest recente project, ‘La confrérie des rats’ (Het rattengilde), te voltooien.

Een alternatief is om de verwijzing te vervangen door een andere die duidelijker is:

De cineast heeft geen tijd meer gekregen om zijn meest recente project, ‘La confrérie des rats’ (Het rattengilde), te voltooien.

In een enkel geval is nog meer uitleg gewenst:

Cette bibliothèque qui vient de brûler a marqué son passage de façon indélébile, aussi bien dans le monde de la littérature que dans celui du cinéma.

Deze ‘ bibliotheek die zojuist is afgebrand ’, zoals een Afrikaans spreekwoord zegt over een wijze oude man die net is overleden, heeft op zowel de literatuur als de filmwereld een onuitwisbaar stempel gedrukt. Natuurlijk zijn er naast deze globale indeling in teksttypen nog allerhande (sub)catego rieën te onderscheiden. Zo worden teksten waarin de muzikale en/of visuele component belangrijk is, zoals liedteksten, opera of ondertitels vaak als een geval apart beschouwd, omdat de vertaling hiervan allerlei specifieke eisen stelt die boven een algemene vertaal vaardigheid uitstijgen. Om die reden zullen we er hier verder niet op ingaan. Over het algemeen hebben teksten, zoals in de inleiding al gesteld, een combinatie van functies: ze brengen praktisch altijd informatie over (referentiële functie), de auteur wil lezers op sommige plaatsen wellicht beïnvloeden (persuasief oogmerk) of zelfs opdragen iets te doen (directieve tekst), en de boodschap kan in een opvallende of fraaie vorm gego ten zijn (expressieve of esthetische functie). We geven hieronder alleen een indicatie van de dominante functie van de brontekst, waarbij je als vertaler in het oog moet houden dat de doeltekst een andere functie kan hebben; dit blijkt dan uit de vertaalinstructie. Teksten die uit meerdere gedeelten met een verschillende focus bestaan, kunnen in meer 1.4 Register op teksttype en moeilijkheidsgraad

25