J.P. van Oudenhoven - Sociale vaardigheden voor leidinggevenden

Inleiding

1 Het domein

Sociale vaardighedenbestrijken eenbreed en gevarieerd gebied: van intervie wentotvoorzitten,vandeeigenmeningnaarvorenbrengentotdebatteren,van zonderhaperenformulerentot sprekeninhetopenbaar.Aandeenekantzijner speciale trainingsprogramma’s voor mensen met bepaalde problemen, zoals mensendiemetverlegenheidkampenofdiemoeitehebbenintiemerelatiesaan te gaan, of sociaal gehandicapten. Aan de andere kant zijn er trainingen voor mensendieeenbepaaldevaardigheidvoorhunberoepsuitoefeningnodigheb ben,bijvoorbeeldonderhandelingstechniekenvoordevakbondsleiderofverga dertechniekenvoordemanager.Het zijndevaardighedenvanhet laatste type, de professionele vaardigheden, die in dit boek aan de orde komen. Zijn deze vaardighedennubelangrijk?Het antwoordopdezevraagverschaft eenonder zoekonderwerkgevers. Gevraagdnaardeaspectenwaaropwerkgevers acade mici enhbo’ersselecteerden,noemdendewerkgeverscommunicatieveensoci alevaardighedenopdeeersteplaats, verbovenaspectenals studieresultatenof werkervaring ( Elsevier , 23 september 1995 ). Samenwerken, besluitvorming, conflicthantering, voorzitten, onderhande len,presenterenenomgaanmetculturelediversiteit–dehiertebehandelenon derwerpen– zijnprofessionele vaardigheden,maar ze zijnniet gekoppeldaan specifieke beroepen. Ze zijnnamelijk onontbeerlijk voor demeeste leidingge vendeenadviserendeberoepen.Omenkelevoorbeeldentenoemen:managers, officieren, vakbondsleiders, beleidsadviseurs, docenten, studieadviseurs, orga nisatieontwikkelaars, toegepaste onderzoekers en voorlichters kunnen niet zonderdezevaardigheden.Voordezemensenofvoordegenendiezichopdeze beroepenvoorbereidenisditboekdanookbestemd.Detebehandelenvaardig heden zijnalgemeen envrijwel iedereen zal er al enige ervaringmeehebben. Sociale vaardigheden–hoe algemeenook –weerspiegelen altijdde cultuur of de tijdwaarinmen leeft. Zo is het inLatijns-Amerika taboe iemand inaanwe zigheidvananderen,bijvoorbeeldtijdensvergaderingen, tebekritiseren, terwijl zo’nhandelwijze inonze cultuur niet ongebruikelijk is. DePortugees J. Rentes deCarvalhokanzichdaar zelfsnaeenverblijf van jaren inons landnog steeds over verbazen. Eenverslag van zijn impressies vanhetNederlandse vergader klimaat staat inbox 1.1 . Vroegerwerd eenbescheidenpresentatie zeer opprijs gesteld, tegenwoordigkanzo’nhoudinginiemandsnadeelwerken.HetNeder landseoverlegmodel heet inde jarennegentig poldermodel (VanVree, 1994 ).Dit

11