Spelend leren en ontdekken_Heijdanus ea

1 • Drama in het basisonderwijs: spelend leren

in samenhang, als didactisch middel worden ingezet. Er is een aantal kenmerken te noemen voor drama in het onderwijs: in een dramales is de leerling fysiek, affectief en cognitief betrokken bij het spel, en op een of andere manier gaat het altijd om een nieuw, ander licht op bestaande zaken. Dat nieuwe verwijst vaak naar een vorm van creativiteit. Juist dit maakt drama vandaag de dag als vak en als didactisch middel zo interessant. Weliswaar zijn kennis en inzicht nog steeds het centrale thema in on- derwijs, maar minstens zo belangrijk in het kader van de 21e-eeuwse vaardigheden is creativiteit als een basisvaardigheid: het zich leren verhouden tot nieuwe situaties, vragen, dilemma’s. De 21e-eeuwse vaardigheden zijn onderwerp van discussie, omdat we niet we- ten hoe het onderwijs er over twintig jaar uit zal zien en we leerlingen intussen wel moeten voorbereiden op hun toekomst. Het vermogen om bestaande problemen en dilemma’s op een creatieve manier op te lossen krijgt een grote plaats, is de aan- name binnen die discussie. Het gaat erom dat kinderen door een andere bril kun- nen kijken, een andere mindset kunnen kiezen – een andere manier van denken, (moreel) redeneren en oordelen, een andere basishouding. Binnen drama is dit een vanzelfsprekende gedachtegang en manier van werken; drama past dus heel goed in het huidige basisonderwijs. Creativiteit gaat niet alleen over het creëren van (nieuwe) oplossingen. Voor een dramales is minstens zo belangrijk dat creativiteit ook in het contact tussen de leer- lingen een meerwaarde kan genereren. Ze ontmoeten elkaar; dit veronderstelt een zekere ruimte. Ze zoeken samen op een open manier naar een oplossing, zich ervan bewust dat de oplossing misschien noch bij de een, noch bij de ander ligt, maar dat beiden eraan deelhebben. Elementen van drama spelen in dit verband een belang- rijke rol: het zoeken, het exploreren en het op elkaar afstemmen. En precies die ele- menten vormen niet alleen de basis voor de 21e-eeuwse vaardigheden, maar spelen ook een grote rol bij iemands identiteitsontwikkeling. 1.7 Drama in het basisonderwijs In paragraaf 1.6 heb je gelezen dat drama als apart vak kan worden ingezet. Dit is drama als doel: leerlingen leren door en over drama. Daarnaast wordt drama op ver- schillende manieren toegepast in het basisonderwijs. We geven hier een overzicht. Activiteiten voor dramatisch spel Activiteiten voor dramatisch spel zijn korte spelmomenten om tot dramatisch spel te komen. Het zijn randvoorwaarden om een klimaat voor drama te scheppen. Denk bijvoorbeeld aan concentratie- en associatieoefeningen; leerlingen beleven daar vaak veel plezier aan. In hoofdstuk 6 is uitgebreid aandacht voor drama-activiteiten in de lespraktijk. In het laatste schooljaar wordt vaak een musical opgevoerd. Dit is meestal een losse activiteit, die niet in een leerlijn voor alle basisscholen is vastgelegd. De vraag

30