Seksueel-gezond-Paulien-van-Haastrecht

1  Seksualiteit en seksuele gezondheid

onvoldoende op de hoogte bent van de ‘normale’ ontwikkelingsfasen (zie het thema ‘Seksuele levensloop’ op de website http://seksindepraktijk.nl). • Seksuele normen en waarden: wat is normaal? Er zijn veel regels in verband met seksualiteit. Regels voor hoe je met elkaar omgaat, bijvoorbeeld het niet overschrijden van elkaars grenzen, en regels die meer religieus of cultureel bepaald zijn en die normen op het gebied van seksualiteit, intimiteit en relaties voorschrijven. Een bekende religieuze re gel is bijvoorbeeld geen seks voor het huwelijk. Dit soort regels en normen kunnen een enorme invloed hebben op iemands seksuele welbevinden. Een jongere die in een cultuur opgroeit waar dit de norm is, maar buiten dit gezin met een andere, vrijere norm te maken krijgt, ervaart conflicterende regels. Dit maakt het moeilijker om de eigen seksuele normen te ontwikkelen. Ook regels over wat mannen en vrouwen wel en niet mogen doen op het gebied van seks kunnen beperkend zijn en leiden tot de zogenoemde ‘dubbele mo raal’ (voor meisjes gelden andere regels dan voor jongens). • Bespreekbaar maken van seksualiteit Voorwaarde voor goede seksuele gezondheidszorg is dat je over seksualiteit kunt praten. Dat is niet altijd eenvoudig. Praten over seks is vaak moeilijk, zowel voor mensen onderling als in de context van zorg en welzijn (Van Lunsen, 2014). Seks is van oudsher een taboe; dat maakt het moeilijk om er in de privésfeer over te praten. Veel partners doen dat niet of nauwe lijks en ook tussen ouders en kinderen is dit onderwerp vaak moeilijk te bespreken. Dat is eigenlijk niet anders voor zorgprofessionals. We kennen het fenomeen ‘handelingsverlegenheid’ in de algemene gezondheidszorg (Berends, 2017), maar zeker ook als het om seksualiteit gaat. Er is spra ke van handelingsverlegenheid als een professional niet handelt of weet te handelen ondanks dat er zorgen of signalen zijn over de cliënt of patiënt. Het probleem wordt dan niet bespreekbaar gemaakt. Het vraagt dus iets extra’s van de professional in de seksuele gezondheidszorg om deze valkuil te vermijden. Erkenning en aandacht voor hoe seksualiteit bespreekbaar gemaakt kan worden op een veilige en vertrouwde manier, is een belangrijk onderdeel van scholing. Dit is niet altijd vanzelfsprekend.

1.2 Trends in seksuele gezondheid en seksueel welzijn

Trends in seksualiteit en seksueel gedrag in de maatschappelijke context be palen in belangrijke mate waar het gesprek in seksuele gezondheidsbevorde-

28