Seksueel-gezond-Paulien-van-Haastrecht

1  Seksualiteit en seksuele gezondheid

• Seksuele oriëntatie en genderdiversiteit Diversiteit op het vlak van seksualiteit kent verschillende dimensies. Seksu ele oriëntatie verwijst naar de mate waarin iemand seksueel of romantisch gericht is op mannen, vrouwen of beide. Genderidentiteit is de diepgevoelde overtuiging man, vrouw of iets anders te zijn. Voor sommige mensen komt deze overtuiging niet overeen met het geboortegeslacht en is er sprake van genderdysforie . Mensen kunnen zich een leven lang ontwikkelen op het gebied van seksuele en genderoriëntatie. Dat betekent dat (gebrek aan) ac ceptatie, inclusiviteit en seksueel welbevinden continue aandacht behoeven. • Seksueel geweld en seksueel grensoverschrijdend gedrag Het spreekt bijna vanzelf dat de preventie van en de zorg na seksueel geweld een belangrijk onderdeel vormt van seksuele gezondheid. Seksualiteitsbele ving zonder dwang en op basis van wederzijds consent zou vanzelfsprekend moeten zijn. Dit is helaas niet altijd het geval en de laatste tijd zijn we ons on der andere door de #MeToo-campagne ervan bewust geworden dat seksueel grensoverschrijdend gedrag veel vaker voorkomt dan gedacht. Uit de Pre valentiemonitor huiselijk geweld en seksueel geweld 2020 van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijkt dat 11% van de bevolking van 16 jaar en ouder in de afgelopen 12 maanden slachtoffer is geworden van seksueel geweld. Behandeling en begeleiding van slachtoffers is belangrijk. Daarnaast is er in de seksuele gezondheidszorg ook aandacht voor preventie. • Seksueel (dis)functioneren Er zijn verschillende manieren waarop de ‘seks niet werkt’ (Ramakers & Leusink, 2014, p. 94). Ook hier is het weer van belang dat bij behandeling of begeleiding van iemand met een seksueel probleem wordt gehandeld vanuit het biopsychosociale model. Disfuncties die worden benoemd zijn: problemen met ejaculatie (vertraagd of voortijdig), erectiestoornissen, or gasmestoornissen, verminderd seksueel verlangen of opwinding, en pijn bij het vrijen. De oorzaak kan liggen bij elk van de drie aspecten of de interac tie hiertussen. Het is aan de behandelaar of begeleider om een goede diag nose te stellen en vervolgens een behandelplan op te stellen (Ramakers & Leusink, 2014). In Nederland heeft 11% procent van de mannen en 15% van de vrouwen ten minste één seksueel probleem dat vaak of altijd voorkomt én waar ze last van hebben. Bij mannen komen erectieproblemen (6%) en vroegtijdig klaarkomen (3%) het meest voor. Bij vrouwen gaat het voor al om problemen met subjectief seksueel verlangen (7%), vochtig worden (6%), pijn (5%) en orgasme (4%). Bij mannen komen seksuele problemen vooral voor bij 70-plussers, terwijl seksuele problemen bij vrouwen juist

26