John Bassant en Marianne Bassant-Hensen (red.) - Mensenwerk

3 Ouderen

We hebben vier leeftijden Stereotiepe beelden over ouder worden liggen diep verankerd in onze cultuur. Je treft ze ook aan in het overheidsbeleid. Zo is de pensioengerechtigde leeftijd in 2017 voor iedereen vastgesteld op de kalenderleeftijd van 67 jaar. Dat is handig voor beleidsmakers die de pot moeten verdelen en het lijkt heel eerlijk. Maar het gaat voorbij aan het feit dat iemand die zwaar lichamelijk werk doet soms al rond zijn vijftigste versleten is, terwijl an- deren nog kunnen én willen doorwerken tot ver na hun zeventigste. Onze kalenderleef- tijd zegt weinig over wie we werkelijk zijn. Ieder mens heeft behalve een chronologische of kalenderleeftijd ook een biologische leeftijd, een psychologische leeftijd en een sociale leeftijd. We hebben dus eigenlijk vier leeftijden (Rögels, 2007). Chronologische leeftijd Onze chronologische leeftijd is onze kalenderleeftijd, die vaststaat vanaf onze geboorte- dag. Chronologische leeftijd is nooit de oorzaak van verandering of veroudering. Je hebt geen rimpels omdat je 65 jaar bent. Biologische leeftijd Belangrijker is hier de biologische leeftijd als verklaringsgrond. De biologische leeftijd heeft te maken met fysieke kenmerken. Daarin zien we grote verschillen tussen mensen van dezelfde leeftijd. Zelfs in het lichaam van één persoon kunnen we biologische ver- schillen aantreffen. Zo kan iemand van 70 diep gerimpeld zijn en tegelijkertijd het hart en de longen hebben van een 50-jarige. Psychologische leeftijd De psychologische leeftijd is de leeftijd zoals wij die zelf ervaren. Een mens is zo oud als hij zich voelt; vandaar het gezegde ‘de oudere bestaat niet’. Een 80-jarige kan zich 50 voelen en omgekeerd. Sociale leeftijd Tot slot is er de sociale leeftijd. Onze sociale leeftijd zegt iets over de mate waarin we voldoen aan de verwachtingen die de samenleving van ons koestert op grond van onze kalenderleeftijd. We spreken hier ook wel van leeftijdsnormen. Leeftijdsnormen kunnen bescherming bieden, denk aan het verbod op kinderarbeid. Leeftijdsnormen kunnen ook resulteren in leeftijdsdiscriminatie: een negentigjarige wordt niet geacht om aan te schuiven in de collegebankjes (waarom eigenlijk niet)? Bij sollicitaties denken veel werk- gevers dat ouderen slechter presteren dan jongeren. (Is dat zo, denk je?) De vier leeftijden van de mens

62