John Bassant en Marianne Bassant-Hensen (red.) - Mensenwerk

‘Autonomie betekent niet dat iedereen hetzelfde begrijpt, maar dat je in anderen accep- teert wat je van hen niet begrijpt.’

Richard Sennett (2003), Respect in een tijd van sociale ongelijkheid (p. 255)

1.1 Inleiding Dit boek biedt een kennismaking met de praktijk van het sociaal werk. ‘Sociaal werk’ is een overkoepelende term waarmee de beroepen in het sociaal domein worden aange- duid. Onder de titel Vele takken, één stam verwees de Sectorraad Hoger Sociaal Agogisch Onderwijs (nu Hogere Sociale Studies) in 2008 naar deze eenheid in verscheidenheid. Daarmee zette hij de ontwikkeling naar een beroepsopleiding sociaal werk in, en die ontwikkeling is nog steeds gaande. Wij gebruiken in dit boek de term sociaal werk als aanduiding van het beroep en van de bijbehorende opleiding. Dit doen we vanwege de gezamenlijke kenmerken van de sociale beroepen, maar vooral omdat de ontwikkelin- gen in het sociaal werk een brede blik vereisen. De term sluit ook aan op het interna- tionale taalgebruik. Sociaal werk is niet alleen een beroep, maar ook een omschreven soort werk dat tot doel heeft mensen te ondersteunen in een complexe samenleving en ervoor te zorgen dat iedereen, vooral wie daarvoor slecht is toegerust als gevolg van beperkingen van allerlei aard, op een voor hemzelf en voor de samenleving acceptabele manier kan leven. Ieder mens moet zelf kunnen bepalen hoe hij zijn leven inricht en wat hij met zijn leven aan wil. Ook als iemand beperkingen kent die hem daarbij ernstig hinderen en kwetsbaar maken. Mensen dienen zo lang mogelijk voor zichzelf te zorgen, zo nodig en zo mogelijk met inzet van familie, vrienden en mogelijk ook buren. Zij zijn de eerst aangewezenen om hun naasten die het niet redden in de samenleving op te vangen, te beschermen en zo nodig te helpen. Ondersteuning zal steeds meer in de eigen leefomge- ving van deze mensen plaatsvinden. Maar soms is die ondersteuning door familie en anderen (het sociale netwerk) niet voldoende, bijvoorbeeld omdat de problemen te groot zijn of omdat een sociaal net- werk ontbreekt en familie niet bereid of in staat is te helpen of er eenvoudigweg niet is. Dan komt het professionele sociaal werk in beeld. In dit boek laten we zien wat het sociaal werk en de sociaal werker aan ondersteuning kunnen bijdragen. We schetsen een beeld van de veelvormigheid en complexiteit van het sociaal werk aan de hand van de verschillende (traditionele) doelgroepen. Met de titel Mensenwerk willen we duidelijk maken dat sociaal werkers met mensen werken. So- ciaal werk ís mensenwerk. Het is werk mét en vóór mensen, maar ook werk ván mensen.

15