Harry Paus en Frans Hiddink e.a. - Portaal

1.3 Betekenis van taal

iedereen is uniek in zijn mondelinge en schriftelijke taalgebruik. ‘Typisch Annie M.G. Schmidt’ kun je zeggen als je veel van haar teksten hebt gelezen of gehoord als liedjes. En als je ooit een cabaretvoorstelling van Claudia de Breij gezien hebt, weet je al na een paar seconden dat zij het is op de radio. Zo kun je door te horen en te lezen vaak uitmaken wie precies de zender is. Dit expressieve aspect van taal is ook van invloed op het spreken en op ge sprekken. Zo zijn er sprekers die je blijven boeien doordat ze met hun woordge bruik – en vaak ook met non-verbale expressie en intonatie – de communicatie versterken, waardoor de boodschap beter, duidelijker of overtuigender overkomt. In reclame, theaterteksten, cabaret, rap en songteksten staat het expressieve as pect van taal ook centraal. Vaak wordt dan op allerlei manieren met taal gespeeld. Je hebt een goede taalvaardigheid nodig om humor, ironie, figuurlijk taalgebruik en stijlfiguren te doorzien. Dat maakt de expressieve functie van taal complex, maar zeker ook interessant. Website 1.5: De expressieve functie van taal Welke ervaringen heb jij zelf met taal als middel tot expressie? Op de website vind je enkele lesvoorbeelden waarin taal als expressiemiddel centraal staat. Andere functies van taal Op de drie hoofdfuncties die in het voorgaande zijn uitgewerkt, komen we in de volgende hoofdstukken meermalen terug. Het zijn niet de enige functies van taal. Jakobson en Halle (1971) noemen bijvoorbeeld ook nog: ■ de poëtische functie van taal: het gaat dan om het uitdrukken van de schoon heid van taal, bijvoorbeeld in literaire teksten, maar ook in reclametaal en lied teksten waarin bewust gespeeld wordt met ‘mooie woorden en zinnen’; ■ de metalinguïstische functie van taal: door middel van taal spreken over taal, zoals in de taaldidactiek, waarin we veel begrippen hebben om over taal te praten (zoals zelfstandig naamwoord , persoonsvorm , lijdende vorm en samenge stelde zin ); ■ de conatieve functie van taal: hiermee wordt bedoeld dat je via taal de ander aanspreekt en eventueel tot handelen aanzet, zoals wanneer je een bevel uit spreekt en ervan uitgaat dat de ander dat opvolgt.

1

1.3

Betekenis van taal

Tot zover de functies van taal. In deze paragraaf gaan we in op het onderwerp ‘taal heeft betekenis’. Taal gaat ergens over, heeft een betekenis en verwijst naar een werkelijkheid die buiten de taal ligt. We noemen dat het semantische aspect van taal. De semantiek is de leer van de betekenis.

29