Harry Paus en Frans Hiddink e.a. - Portaal

1 Taal

1.2.3 Taal is een expressiemiddel Taal helpt je dus bij het maken van contact met anderen en om grip te krijgen op de werkelijkheid. Taal heeft nog een derde functie: het is een middel om jezelf uit te drukken.

Vanmorgen vond ik Sproet hij lag zo stil hij keek zo strak zijn kopje scheef zijn pootjes uitgestoken

zijn lijfje koud al hard en stijf alleen zijn vachtje voelde zacht Vanmorgen heb ik Sproet begraven gewikkeld in een krant in onze vuilnisbak

lieve Sproet wees gegroet Bron: ’t Lam, 1985

Verdriet (zoals in het gedicht over Sproet), maar ook blijdschap, boosheid of angst kun je uiten in taal. En dat is misschien wel de meest complexe functie van taal. Ga maar eens na bij jezelf. Wellicht spreek je een beetje Frans. Je kunt dan con tact maken met leeftijdgenoten in Frankrijk (communicatieve functie), je kunt verschillende concepten in het Frans uitdrukken (je weet bijvoorbeeld dat pain verwijst naar brood) en je leert op vakantie in Frankrijk nieuwe concepten (je eet bijvoorbeeld voor het eerst roquefort, een blauwschimmelkaas), waarmee je je kennis uitbreidt (conceptualiserende functie). Maar vertel maar eens in het Frans wat je werkelijk voor iemand voelt. Dan schieten woorden vaak tekort. Of probeer een grapje in het Frans te begrijpen. De zelfexpressie die achter humor zit, vraagt heel veel taalgevoel en -kennis. En over deze aspecten gaat de expressieve functie van taal. Ieder mens heeft de behoefte zich uit te drukken, soms voor een ander, soms al leen voor zichzelf. Je kunt bijvoorbeeld een dagboek bijhouden of appen met een vriend. Je kunt ook proberen je gevoelens te verwoorden in een gedicht, zoals een schilder zijn gevoel probeert uit te drukken in een schilderij. Maar ook in minder uitgesproken vormen kun je zien dat taal een expressiemiddel is, want

28