Harry Paus en Frans Hiddink e.a. - Portaal

1.2 Functies van taal

plek. De Noordzee is niet de natuurlijke habitat van dit soort dolfijnen, aldus SOS Dolfijn. ‘Zo lang het dier zwemt, hebben we hoop. Er bestaat een kans dat het dier voedsel vindt en zijn weg naar soortgeno

ten vindt’, aldus een woordvoerster. Wel staat er een dolfijnenambulance klaar voor als het dier toch strandt. Bron: ‘Gestreepte dolfijn voor de kust moge lijk in nood’, Tubantia , 9 januari 2023

1

In dit artikel worden veel concepten gebruikt die verwijzen naar levende wezens, gebeurtenissen, locaties, periodes, handelingen en nog veel meer. Vrijwel alle leerlingen zullen begrijpen wat een dolfijn is. Maar wat er precies aan de hand is, is voor een beginnende lezer moeilijk omdat er zoveel verwijzin gen naar de werkelijkheid voorkomen, die misschien onbekend zijn. Wat is ‘spot ten’ bijvoorbeeld, en wat is ‘SOS Dolfijn’? Welk beeld heeft een beginnende lezer van ‘stranden’ als werkwoord? Wat is ‘het opkomende water’ en waardoor wordt dat veroorzaakt? Het dier kwam vanzelf los. Zat hij dan vast? Er is een ‘samenge steld reddingsteam’. Hoezo? En zo kunnen we nog wel even doorgaan. Hoe zou trouwens een dolfijnenambulance eruitzien? Taal geeft ons woorden die verwijzen naar begrippen, concepten uit de werkelijk heid. Hoe meer concepten je kent, des te meer je begrijpt van een nieuwe tekst. Taal is een middel om te leren, en daarom is taal zo belangrijk voor het over dragen van leerinhouden bij andere vakken. Concepten die bij een bepaald vak aan de orde zijn geweest, worden immers voor een belangrijk deel in woorden bewaard. Wanneer leerlingen bij het vak wereldoriëntatie bijvoorbeeld hebben kennisgemaakt met het verschijnsel oftewel het concept ‘vulkaan’, zullen ze de uitleg die ze daarbij gekregen hebben (in de vorm van foto’s, filmpjes en schema tisch weergegeven begrippen) onthouden in beelden, maar ook in woorden en hun betekenis. Hoeveel kinderen onthouden, is onder meer afhankelijk van wat ze al weten over de onderwerpen die aan de orde komen. Kinderen zullen op school makkelijker nieuwe kennis opnemen als ze er thuis met hun ouders over hebben kunnen spre ken, als er is voorgelezen, als kinderen en ouders samen televisie hebben gekeken, als ze bijvoorbeeld naar een museum zijn geweest, enzovoort. Ze krijgen greep op de werkelijkheid en dat is de conceptualiserende functie van taal. Website 1.4: Ontwikkeling van concepten Concepten ‘groeien’ tijdens je ontwikkeling. Op de website kun je er voorbeelden van vinden.

27