Inkijkexemplaar_Onstenk_Geïntegreerd pedagogisch handelen

1.3 ❱ Drie dimensies van pedagogisch handelen

traal (Biesta (2015a, 2015b). Ze hebben alle drie te maken met de vraag hoe we op langere termijn op een humane manier met elkaar kunnen samenleven op onze kwetsbare planeet. Biesta (2015b) gaat ervan uit dat vragen hoe samen te leven in pluraliteit, hoe op een duurzame manier om te gaan met onze planeet en hoe te zorgen voor degenen die nog niet of niet meer voor zichzelf kunnen zorgen, nog urgenter worden dan ze nu al zijn. Onder het pedagogisch klimaat , dat in hoofdstuk 3 centraal staat, verstaan we het procesgerichte handelen van een leraar dat gericht is op de sfeer en de veiligheid in de groep, op de manier waarop er in de groep met elkaar wordt omgegaan en hoe de leraar omgaat met pedagogische onderbreking. Als leraar bied je vanuit je relatie met leerlingen toegang tot de leerstof door de kwaliteit van de dialoog, en breng je zo het handelen en leren van de leerling op gang (Pols, 2012). Pedagogisch handelen is daarbij principieel open en onze ker. De manier waarop de leraar daarmee omgaat, kan beschreven worden als ‘pedagogische tact’. Het feit dat je als leraar altijd situationeel moet handelen, wil niet zeggen dat je de condities daarvoor niet kunt optimaliseren. Gedrag is deels regelgeleid, dat wil zeggen dat het publieke, sociale of ge meenschappelijke regels in acht neemt en toepassing van daarbij passende criteria mogelijk maakt (Duintjer, 1977). Daarmee wordt het voor anderen begrijpelijk. Regelgeleid gedrag is te beïnvloeden door een goed ingerichte omgeving en aanpak op school en in de klas. Onderbreking van een werk plan of de orde in de klas veronderstelt dat dat plan en die orde er zijn. Om daarvoor te zorgen en dat uit te voeren, is al lastig genoeg. Belangrijk is dat zo veel mogelijk vorm te geven op een manier die onderbrekingen mogelijk maakt, en flexibel genoeg is om ermee om te gaan. Het gaat dan om effectief klassenmanagement, maar vooral om het procesmatig optimaliseren van de voorwaarden voor het leren en ontwikkelen. Dat veronderstelt grote peda gogisch-didactische bekwaamheid (Surma et al., 2019). Belangrijk is ook het opbouwen van relaties met je leerlingen. Daarbij helpen inzichten in patronen hoe leerlingen denken, leren en gemotiveerd raken. Als je je maar realiseert dat iedere leerling overal net weer een eigen draai aan kan geven. Een goed pedagogisch klimaat is ook direct van belang voor de pedagogische opdracht, bijvoorbeeld omdat het participatie van leerlingen in de school bevor dert of leerlingen ondersteunt bij hun persoonswording en sociale ontwikkeling. Pedagogisch klimaat heeft niet alleen betrekking op wat je allemaal kunt doen om klassenmanagement, de sfeer in de klas en het leerproces te opti-

1.3.2 Pedagogisch klimaat (pedagogiek als proces)

35