Handboek voor de leraar basisonderwijs- Geerts, Geerts & van Kralingen

1.2 | In welk groter geheel doet Evelien haar werk?

bestaat geen eenvoudig recept om dit te doen. Het gereedschap dat je hierbij kunt inzetten bespreken we in alle komende hoofstukken. Voor dit moment is het besef belangrijk dat leerlingen worden gevormd en zichzelf vormen. Daar door wordt menselijke vrijheid mogelijk. Biesta betoogt dat die vrijheid wel op een volwassen wijze ingezet moet worden. Vrijheid is niet de vrijheid om maar te doen wat je wilt – maar waar de grenzen liggen, laat zich lastig vaststellen. Iedere situatie is verschillend. Biesta’s begrippen – kwalificatie, socialisatie en subjectificatie – zien we in soortgelijke bewoordingen bij de Franse socioloog Dubet (Dubet & Martucel li, 1996). In tabel 1.1 zijn de drie domeinen van Biesta gecombineerd met het perspectief van de school en het perspectief van de leerling volgens Dubet. De perspectiefwisseling maakt duidelijk dat er sprake is van een potentieel dilem ma, omdat het perspectief van de leerling, bijvoorbeeld competenter worden, vanuit het perspectief van de school kan verworden tot een ratrace van selectie om leerlingen tot betere prestaties aan te zetten. De keuze hoe je een school moet inrichten kan kortom niet alleen op logische gronden gemaakt worden. De uitweg uit dit dilemma maakt onderdeel uit van een keuze als leraar, mens, school of maatschappij. Tabel 1.1 Drie dynamieken van de school (naar Dubet & Martucelli, 1996, Biesta, 2022) domein Biesta perspectief leerling (Dubet) perspectief school (Dubet) kwalificatie leerprestatie: strategie en competitie leerprestaties: selectie socialisatie groepsverbondenheid en -onderscheid integratie en cohesie subjectificatie identiteitsvorming persoonlijkheidsvorming

27