Inkijkexemplaar Het palet van de psychologie- Rigter

1.6 Samenvatting

Ook culturele normen spelen een rol bij dronkenschap. In het voorgaande expe riment bleek al dat in westerse culturen dronkenschap geassocieerd wordt met agres siviteit en controleverlies. Dat is in lang niet alle culturen het geval (Vines, 1994). Kennelijk wordt het gedrag dat bij dronkenschap hoort, geleerd. Onbewust nemen we over wat in een maatschappij de gewoonte is. Er zijn culturen waarin dronkenschap minder problemen oplevert dan in het Westen. In Tahiti (Polynesië) is het gedrag van de oorspronkelijke inwoners ten aanzien van alcohol drie keer gewijzigd. In de achttiende eeuw, bij de eerste kennismaking van de Polynesische eilandbewoners met alcoholische dranken, was er afkeer en werd het gebruik vermeden. Daarna was er een periode waarin de Tahitianen zwaar aan de drank gingen en zich daarbij gewelddadig gedroegen. Kennelijk namen ze het gedrag van hun overheersers (de Fransen) over. Hierna volgde een nieuwe periode waarin de Tahitianen nog steeds zwaar drinken, maar vredig en rustig dronken zijn. Conclusie: om iemands ‘dronken gedrag’ goed te verklaren dien je niet alleen rekening te houden met biologische, maar ook met psychische en sociale (culturele) factoren. SAMENGEVAT: de algemene systeemtheorie biedt een kader waarmee de complexe werkelijkheid in haar totale samenhang is weer te geven. Hiermee zijn inzichten uit verschillende wetenschappen te integreren. In de systeemtheorie wordt de verbon denheid tussen persoon en omgeving benadrukt. Dit betekent dat eigenschappen niet opgevat worden als onveranderlijk, maar als een kenmerk van de relatie tussen een persoon en diens omgeving. Als de omgeving verandert, dan veranderen de eigenschappen ook. In de algemene systeemtheorie wordt gebruikgemaakt van het biopsychosociale model. Met dit model geeft men aan dat bij menselijk gedrag altijd biologische, psychische en sociale factoren een rol spelen. In dit eerste hoofdstuk is een algemene schets gegeven van psychologische theorieën. De psychologie kent diverse en elkaar weersprekende theoretische stromingen. Ook is er een overlap met andere wetenschappen. De theoretische stromingen hebben maat schappelijke en culturele wortels. Dit betekent dat vaak niet het waarheidsgehalte van een stroming belangrijk was bij het ontstaan, maar juist de maatschappelijke behoefte. De laatste decennia wordt de effectiviteit van theorieën en hun toepassingen bena drukt. We gebruiken in dit boek twee indelingen waarmee stromingen te vergelijken zijn: een indeling naar mensbeeld en de algemene systeemtheorie (AST). De inde ling naar mensbeeld laat zien welke impliciete visies een theoretische stroming kan hebben. De algemene systeemtheorie biedt de mogelijkheid te kijken in hoeverre the oretische stromingen voldoende rekening houden met drie verschillende invloeden

1.6 Samenvatting

51