Praktijkboek relationeel werken in zorg en welzijn - Greet Demesmaeker

1 | Een relationele gebeurtenis

met wie ze een relatie aangaan. Uit het onderzoek van Driessens en Van Re genmortel (2006) blijkt dat hulpverleners die procesgericht werken, rekening houden met de wensen, mogelijkheden en het tempo van de cliënt en hierdoor een autonomie verhogende hulpverleningsrelatie aangaan, de meeste kans van slagen hebben. Cliënten ervaren nabijheid waarbij hulpverleners de tijd nemen om een vertrouwensrelatie op te bouwen en zich als mens durven tonen, een gepersonaliseerde aanpak en een emanciperende, participatiegerichte houding van de professional als versterkend en verbindend (Driessens, 2016).

Schematisch zien de kenmerken van een hulpverlenersrelatie er zo uit:

Als negatief ervaren kenmerken

Als positief ervaren kenmerken

De afstandelijke relatie beklemtonen van statusverschillen

De nabije relatie vertrouwensrelatie, zich als mens tonen

De bureaucratische relatie organisatorische overwegingen centraal De paternalistische relatie veel uit handen nemen, verafhankelijken

De gepersonaliseerde relatie persoonsbetrokken, vraaggestuurd, op maat

De emancipatorische relatie inspraak en participatie

Figuur 1.3 Positieve en negatieve kenmerken van een hulpverlenersrelatie (Driessens & Van Regenmortel, 2006)

1.5 Relationeel constructivisme als visie

De relatie als uitgangspunt nemen van de hulpverlening heeft gevolgen voor de manier waarop we ons beroep invulling geven. Het sociaal constructivisme geeft twee belangrijke pijlers weer die vertrekken vanuit de relatie, de ontmoeting: 1 De werkelijkheid wordt sociaal geconstrueerd. 2 Betekenis wordt gecreëerd door mensen in hun ontmoetingen met elkaar (Jacobs, 2010). Vanuit een democratische visie op professionaliteit wordt kennis geconstru eerd in ontmoeting met de ander. Bij een democratische professionaliteit krijgt handelen dan vorm in samenwerking met anderen: de cliënt, de omge ving en andere professionals. Er is sprake van een gedeelde betrokkenheid, en vanuit de relatie worden expertise en ervaring beschouwd als gelijkwaar dige input. Dit sluit aan bij het relationeel constructivisme: de werkelijkheid wordt sociaal geconstrueerd en de betekenis ligt in de ontmoeting met elkaar.

26