Schrijven voor de wetenschap 2e druk - Daniel Janssen, Lucas van der Deijl, Henri Raven

1 • Schrijven voor de wetenschap

Kwalitatief onderzoek Volgens de Amsterdamse dichter Jacobus van der Streng (1704-1749) was 1748 een ‘wonderjaar’. Niet alleen maakte de Vrede van Aken een einde aan de Oostenrijkse suc cessieoorlog, maar ook was het precies een eeuw geleden dat de Vrede van Munster tot stand was gekomen. Vanuit Oranjegezinde optiek was er nog een derde heugelijke gebeurtenis te vieren: op 8 maart 1748 was een erfprins geboren, de latere stadhouder Willem V. De feestvreugde bereikte een hoogtepunt dankzij deze ‘mannelyke Loot uit Oranjes stam verkregen’, aldus Van der Streng. Van der Streng was niet de enige die 1748 als een mijlpaal bejubelde: de herdenking van de Vrede van Munster en de sluiting van de Vrede van Aken zorgden voor een hausse aan gelegenheidswerken, waaronder gedichten, preken en toneelspelen. Vanuit het perspectief van natie- en identiteitsvorming vormt deze explosie aan vaderlandslie vende teksten een mer à boire. Deze geschriften laten niet alleen zien hoe contempo raine schrijvers reageerden op de politiek woelige jaren 1747-1748, maar ook hoe zij inhoud gaven aan hun patriottistische gevoelens binnen het nieuwe staatsbestel: de Republiek kende voor het eerst een algemeen stadhouderschap dat zowel in de man nelijke als in de vrouwelijke lijn erfelijk was verklaard. Deze bijdrage richt zich op de vraag hoe het orangistische natiebesef rond 1748 vorm kreeg en sluit daarmee aan op een groeiende reeks studies over natievorming in de vroegmoderne tijd. Twee richtinggevende studies zijn de begripshistorische bundel Vaderland (1999) onder redactie van Niek van Sas en Networks, Regions and Nations. Shaping Identities in the Low Countries, 1300-1650 (2010) onder redactie van Robert Stein en Judith Pollmann, waarin verschillende auteurs laten zien dat een gemeenschappelijk natiebesef al duidelijke contouren kreeg in de zestiende en zeventiende eeuw. In de achttiende eeuw zette deze ontwikkeling zich voort om in het laatste kwart van die eeuw uit te groeien tot een heuse ‘vaderlandcultus’. Dit gedeelde natiebesef was verre van statisch, maar werd afhankelijk van politieke en religieuze voorkeuren op steeds wisselende manieren ingevuld. Bron: Jensen (2015) Stap 2 Van onderzoeksvraag naar methode Kwantitatief onderzoek Omdat wij geïnteresseerd zijn in generaliseerbare effecten, kiezen we in dit onder zoek voor een experimentele benadering en niet voor bijvoorbeeld een discourse- of conversatie-analytische benadering. Het experiment zag er als volgt uit. Bron: Jansen & Janssen (2013)

28